Zanak' Andriamanitra

Ao amin'ny lovantsofin'ny fivavahana maro, ny andian-teny hoe zanak' Andriamanitra na Zanak' Andriamanitra dia anaram-boninahitra nomena fanahy na olona na zavatra nisy tokoa na tsy nisy teo amin' ny tantaran' ny zanak' olombelona. Ao amin' ny Torah (Baiboly hebreo) sy ao amin' ny andalan-tsoratra maro amin' ny literatiora jiosy ivelan' ny Baiboly ary ao amin' ny Testamenta Vaovao (ilazana an' i Jesoa Kristy) indrindra no ahitana ny teny hoe zanak' Andriamanitra.

Io anaram-boninahitra io dia niseho ao amin' ireo fivavahana tatsinanana tamin' ny Andro Taloha ka nanondroana ireo andriamanitra zanaky ny andriamanitra lehibe kokoa na fara tampony, ao amin' ny lovantsofina samihafa, ireo andriamanitra tapany sahala amin' i Gilgamesa sy ny mpanjaka miavaka ary ny olona sasany izay heverina fa nanana toetra tsy mitovy amin' ny olombelona hafa. Tao Egipta dia lazaina fa zanaky ny andriamanitra masoandro Re ireo mpanjakan' i Egipta atao hoe farao (na faraôna).

Raha ny tantara no dinihina dia maro ireo mpanapaka izay nitondra ny anaram-boninahitra hoe "zanak' andriamanitra" na "zanak' Andriamanitra" na "Zanak' Andriamanitra", izay atao hoe koa indraindray "Zanaky ny Lanitra"[1].

Ny hoe zanak' Andriamanitra dia indraindray ampiasaina ao amin' ny Testamenta Taloha ao amin' ny Baiboly mba hanondroana ireo olona manam-pifandraisana manokana amin' Andriamanitra. Ao amin' ny Testamenta Taloha ihany dia antsoina hoe "zanak' Andriamanitra" ny anjely sy ny olo-marina sy ny olona tia vavaka ary ny mpanjakan' i Israely[2]. Ao amin' ny Testamenta Vaovao kosa dia atao hoe "zanak' Andriamanitra" i Adama[3] ary indrindra fa i Jesoa Kristy[2], eny fa na dia ireo mpanara-dia an' i Jesoa dia atao hoe "zanak' Andriamanitra"[4].

Ao amin' ny Testamenta Vaovao ihany dia ampiharina amin' i Jesoa matetika ny hoe "Zanak' Andriamanitra"[2]. Indroa no nambaran' ny "feo avy any an-danitra" ho ilay Zanak' Andriamanitra i Jesoa. Milaza ny tenany mivantana na ankolaka ho Zanak' Andriamanitra koa i Jesoa ary misy olona samihafa izay milaza an' i Jesoa ho Zanak' Andriamanitra [2] [5] [6] [7]. Ity fampiharana an' io anaram-boninahitra io amin' i Jesoa ity dia vokatry ny finoana ny anjara asa maha Mesia, mpanjaka voafidin' Andriamanitra azy[8].

Ny zava-miseho sy ny fomba ananan' io anaram-boninahitra io heviny ankoatry ny maha Mesia azy dia mbola iadian-kevitra amin' ireo mpandinika sy mpikaroka momba ny Soratra Masina.

Ny andian-teny hoe "Zanak' Andriamanitra" dia tsy tokony hafangaro amin' ny hoe Andriamanitra Zanaka (grika: Θεός ὁ υἱός / Theos o Uios), dia ny persôna faharoan' ny Trinite ao amin' ny teôlôjian' ny fiangonana kristiana sasany. Ny fotopampianarana momba ny Trinite dia manao an' i Jesoa ho Andriamanitra Zanaka, mitovy fiziana (na fomba na maha izy azy na natiora na sobstansa) amin' Andriamanitra Ray nefa persôna miavaka amin' Andriamanitra Ray (persôna voalohany) sy amin' Andriamlanitra Fanahy Masina (persôna fahatelo).

Ny Kristiana tsy mino ny Trinite dia manaiky ny iantsoana an' i Jesoa amin' ny andian-teny hoe "Zanak' Andriamanitra" satria hita ao amin' ny Testamenta Vavao io andian-teny io, fa tsy manaiky ny fiantsoana azy hoe "Andriamanitra Zanaka" izay tsy hita na aiza na aiza ao amin' ny Baiboly.

Ao amin' ireo fivavahana abrahamika

Amin' ny fiteny semitika dia ampiasaina ny andian-teny mitovy hevitra amin' ny hoe "zanak' Andriamanitra" hanondroana ny fifandraisana ara-pitondrantena. Noho izany ireo "zanak' Andriamanitra" dia mety ho olona na vahoaka ahitana taratra ny toetr' Andriamanitra.

Ao amin' ny jodaisma

Na dia hita ao amin' ny literatiora jiosy aza tsindraindray ny andian-teny hoe "zanak' Andriamanitra" na "zanak' i IHVH" dia tsy midika ara-bakiteny fahaterahana avy amin' Andriamanitra izany [9] [10]. Atao hoe "zanak' Andriamanitra" koa ireo mpanjaka jiosy. Antsoina hoe "zanak' i IHVH Andriamanitra" ny vahoaka jiosy [9].

Rehefa ireo raby no mampiasa ny teny hoe "zanak' Andriamanitra" dia manondro an' i Israely na ny olombelona rehetra amin' ny ankapobeny izany, fa tsy ny Mesia jiosy[9]. Ao amin' ny fivavahana jiosy, ny teny hoe mesia (hebreo: mashiakh) dia manana heviny sy fampiasana azy mivelatra kokoa ary mety manondro sokajin' olona na zavatra samihafa, fa tsy voatery hisy fifandraisany amin' ny eskatôlôijia jiosy.

Ny raby Shimon ben Yohai dia nanozona ireo izay[11] mampiasa ny andian-teny hoe "zanak' Andriamanitra" satria Andriamanitra tsy mba nanambady velively ka hanan-janaka[12].

Araka ny hita ao amin' ny Bokin' ny Genesisy, ireo zanak' Andriamanitra dia nanao firaisana ara-nofo tamin' ny zanakavavin' ny olombelona[11]. Ny fanaovana heviteny iray amin' io fitantarana io dia manao ny zanak' Andriamanitra ho ireo zanak' i Seta ary ny zanakavavin' ny olombelona ho ny zanakavavin' i Kaina[13]. I Flavio Josefa dia milaza fa ny zanak' Andriamanitra dia ireo anjely potraka[14]. Ny teny hoe Elohim dia sady midika hoe "Andriamanitra" no midika hoe "mpitsara" ary ny hoe Bene Elohim dia azo adika hoe "zanaky ny mpitsara" fa tsy "zanak' Andriamanitra"[15].

Misy toerana roa ao amin' ny Tanakh izay mitantara amin' ny fampiasana sarinteny ny mpanjaka roa tamin' izany fotoana izany ho "zanak' Andriamanitra"[16]. Ny mpanjaka dia mifandray amin' ny Mpanjaka fara tampony, dia Andriamanitra izany[17]. Ny hoe "zanak' Andriamanitra" dia matetika ampiasaina amin' ny heviny mivelatra ka ilazana fa ny vahoaka mino dia zanak' Andriamanitra [18].

Rehefa ampiasaina mifandraika amin' izany vanimpotoana izany ny hoe "zanak' Andriamanitra" dia manondro ny Zanak' i Israely amin' ny akapobeny fa tsy manondro ny Mesia kristiana [18].

Ao amin' ireo literatiora masina hebreo, araka ny lovantsofin' ny fivavahana jiosy, ary ao amin' ireo lahatsoratra hebreo dia ampiasaina hanondroana zavatra isan-karazany ny andian-teny hoe "zanak' Andriamanitra":

  • i Israely [19] ao amin' ny andala-tsoratra izay mitantara ny hihaonan' i Mosesy (na Môizy) amin' i Farao (na Faraôna);
  • ny fifandraisana ara-tandindona amin' ny mpanjakan' i Israely [20] [21];
  • ireo mpitsaran' i Israely [12];
  • ireo anjely ao an-dapa any an-danitra, izay ambara ho zanak' Andriamanitra na anjelin' Andriamanitra [11][13];
  • ny olona na ny zanak' olombelona rehetra [14][15].

Ao amin' ny kristianisma

Tsy mitovy ny fandraisan' ny fiangonana kristina samihafa ny hevitry ny teny hoe "zanak' Andriamanitra" rehefa ampiharina amin' i Jesoa Kristy.

Ao amin' ny fivavahana kristana mino ny Trinite dia manambara ny satan' i Jesoa amin' ny maha zanaka naterak' Andriamanitra Ray azy ny hoe "zanak' Andriamanitra". Ao amin' ny ankamaroan' ny lovantsofina teôlôjika kristiana mampianatra ny Trinite dia manondro ny fifandraisan' i Jesoa avy any Nazareta, noho ny maha Kristy azy, amin' Andriamanitra Ray ny andian-teny hoe "Zanak' Andriamanita". Vokatry ny fampiasana io andian-teny io ao amin' ny Testamenta Vaovao sy teo amin' ny teôlôjia kristiana voalohandohany izany.

Araka ny Testamenta Vaovao dia ireto avy ireo niantso an' i Jesoa ho Zanak' Andriamanitra;

  • ny olona samihafa, isan' izany ireo Evanjelista[22];
  • i Jesoa dia niantso ny tenany hoe "Zanak' Andriamanitra"[23];
  • i Jesoa tenany dia nanao an' Andriamanitra ho Rainy[24];
  • Andriamanitra Ray dia nanao an' i Jesoa ho Zanany[25];
  • ny anjely niantso an' i Jesoa hoe "Zanak' Andriamanitra"[26];
  • i Satana na ny demony dia niantso an' i Jesoa hoe "Zanak' Andriamanitra"[27];
  • I Jesoa dia natsoina hoe "ny Zanaka"[28];
  • Andriamanitra nanao ny tenany hoe "Andriamanitra sady Rain' i Jesoa"[29].

Ny Oxford Dictionary of the Jewish Religion anefa manamafy fa amin' ny teny hebreo dia manana heviny an-tsarinteny ny hoe "zanak' Andriamanitra". Ny Hasting's Bible Dictionary kosa dia milaza fa izay hita tsindraindray ao amin' ny lahatsoratry ny Baiboly na ivelan' ny Baiboly dia tsy manondro ny fahaterahana ara-batan' ny Tompo velively.

Ao amin' ny finoana silamo

Ao amin' ny finoana silamo dia fantatra amin' ny anarana hoe Īsā ibn Maryam (arabo: عيسى بن مريم‎, "Jesoa, zanak' i Maria") i Jesoa, sady ataon' ny mpino silamo hoe mpitondra hafatr' Andriamanitra (Allah) no ataony hoe al-Masih (izany hoe Mesia na Kristy), nirahina mba hitari-dalana ny Zanak' i Israely (arabo: Banī Isrā'īl) miaraka amin' ny fanambaràna vaovao, dia ny al-Injīl (izany hoe ny Evanjely, ny Vaovao Mahafaly na ny Filazantsara) [30] [31] [32].

Ny silamo dia mitsipaka ny fifandraisan' ny mpianaka eo amin' Andriamanitra sy ny olona na zavatra hafa [33] [34]. Noho izany dia laviny ny maha naterak' Andriamanitra an' i Jesoa na ny maha "ampahan' Andriamanitra" azy [35] [36] [37]. Toy ny Kristiana koa dia inoan' ny Miozolmana ny tsy fananan' i Jesoa ray ety an-tany. Amin' ny mpino silamo dia teraka noho ny sitrapon' Andriamanitra i Jesoa[38]. Andriamanitra dia nandidy[39] ny anjely Gabriela (arabo: Jibrīl) mba hitsoka [40] ny fanahin' i Jesoa ao amin' i Maria[41] [42] ka izany no niterahan' i Maria an' i Jesoa. Ny manampahaizana silamo dia miady hevitra raha azo ampiharina amin' i Jesoa ny anaram-boninahitra hoe "Zanak' Andriamanitra" amin' ny maha zanaka natsangan' Andriamanitra fa tsy naterany azy, sahala amin' i Abrahama izay nalain' Andriamanitra ho sakaizany[43].

Ao amin' ny finona bahay

Araka ny literatioran' ny finoana bahay dia ampiharina amin' i Jesoa ny anaram-boninahitra hoe "Zanak' Andriamanitra"[44] nefa tsy manambara fifandraisana ara-batana eo amin' i Jesoa sy Andriamanitra ara-bakiteny izany[45], fa fifandraisana am-panoharana, sady ampiasaina honondroana ny fifandraisana ara-panahy hentitra eo amin' i Jesoa sy Andriamanitra[44] sady loharanon' ny fahefan' i Jesoa[45]. Nanantitra koa i Shoghi Effendi, ilay mpitarika ny finoana bahay tamin' ny antsasany voalohany amin' ny taonjato faha-20, fa io andian-teny io dia tsy midika fa ambony noho ny mpaminany sy ny mpitondra hafatra hafa i Jesoa, dia ireo ataon' ny finoana bahay hoe Fisehoan' Andriamanitra, isan' izany i Bodà sy i Mohamady ary i Bahaolà, raha tsy hitanisa afa-tsy ireo[46].

Nilaza koa i Shonghi Effendi fa, satria mitovy ny fifandraisana lalin' ny Fisehoan' Andriamanitra rehetra amin' Andriamanitra sy ny fahazavana ao amin' izy ireo, ny maha Zanaka amin' ny lafiny iray dia azo ampiharina amin' ireo Fisehoana rehetra ireo[44].

Jereo koa:

Loharano
  1. Friedrich Muller, Introduction to the Science of Religion, 2004 ISBN 1-4179-7401-X page 136.
  2. "Catholic Encyclopedia: Son of God". nojerena tamin'ny 7 Oktobra 2014.
  3. Jereo: Lioka 3.38
  4. "Sons of God (New Testament)", International Standard Bible Encyclopedia, BibleStudyTools.com. Retrieved 7 October 2014.
  5. by John Yueh-Han Yieh, One teacher: Jesus' teaching role in Matthew's gospel, 2004 ISBN 3-11-018151-7 pages 240–241
  6. Dwight Pentecost, The words and works of Jesus Christ 2000 ISBN 0-310-30940-9 page 234
  7. Geoffrey W. Bromiley, The International Standard Bible Encyclopedia, 1988, ISBN 0-8028-3785-9 pages 571–572
  8. Merriam-Webster's collegiate dictionary (10th ed.). (2001). Springfield, MA: Merriam-Webster.
  9. Maxine Grossman and Adele Berlin, The Oxford Dictionary of the Jewish Religion (Mar 14, 2011) ISBN 0199730040 p. 698
  10. Amy-Jill Levine and Marc Z. Brettler, The Jewish Annotated New Testament by (Nov 15, 2011) ISBN 0195297709 p. 544
  11. Jereo Genesisy (Gen. 4.6)
  12. J.Theodor et Ch.Albeck, Midrash Genèse Rabba, Berlin, 1912-27, 2 volumes.
  13. Rabbi Eliézer ben Hyrcanos, Midrash Pirqe Rabbi Eliézer, chapitres 21 et 22.
  14. Flavius Josèphe, Antiquités Judaïques, livre 1, III:1.
  15. R. Le Déaut et J. Robert, Targum de Jérusalem, Paris 1978-81, 5 volumes, Editions du Cerf.
  16. Jesus, Gnosis and Dogma, T&T Clark International, 2010 (tahiry) (Vakio eto)
  17. Constantine, Divine Emperor of the Christian Golden Age, Cambridge University Press, 2011 (Tahiry) (Vakio eto)
  18. The Oxford Dictionary of the Jewish Religion by Maxine Grossman and Adele Berlin (Mar 14, 2011)(ISBN 0199730040) p. 698
  19. André Paul, "Dieu, Fils de", in Encyclopaedia Universalis, n.d., novakina tamin'ny 30/06/2013
  20. The Oxford Dictionary of the Jewish Religion by Maxine Grossman and Adele Berlin (Mar 14, 2011)(ISBN 0199730040) p. 698
  21. Amy-Jill Levine and Marc Z. Brettler, The Jewish Annotated New Testament by (Nov 15, 2011) (ISBN 0195297709) p. 544
  22. Jereo ohatra: Matio 14.33; Marka1.1; Joany 1.49; Asan'ny Apostoly 8.37; Romana 1.4; 2Korintiana 1.19; Galatiana 2.20; Efesiana 4.13; Hebreo 4.14; 1Joany 3.8; 2Joany 1.3.
  23. Jereo ohatra: Matio 26.63–64, Marka 14.61–62, Lioka 22.70, Joany 3.18; Apokalipsy 2.18.
  24. Jereo ohatra: Matio 7.21; Marka 8.38; Lioka 2.49; Joany 2.16; Asan'ny Apostoly 1.4; Apokalipsy 2.27.
  25. Jereo ohatra: Matio 2.15; Mark 1.11; Lioka 3.22; Hebreo 1.5; 2Petera 1.17.
  26. Jereo ohatra: Lioka 1.32 sy Lioka 1.35.
  27. Jereo ohatra: Matio 4.3; Marka 3.11; Lioka 4.3.
  28. Jereo ohatra: Matio 11.27; Marka 13.32; Lioka 10.22; Joany 1.14; 1Korintiana 15.28; Kolosiana 1.15; Hebreo 1.3; 1Joany 2.22-24; 2Joany 1.9.
  29. Jereo ohatra: Romana 15.6, 2Korintiana 1.3; 2Korintiana 11.31; Efesiana 1.3; 1Petera 1.3; Apokalipsy 1.6.
  30. Glassé, Cyril (2001). The new encyclopedia of Islam, with introduction by Huston Smith (Édition révisée. ed.). Walnut Creek, CA: AltaMira Press. p. 239. ISBN 9780759101906.
  31. McDowell, Jim, Josh; Walker, Jim (2002). Understanding Islam and Christianity: Beliefs That Separate Us and How to Talk About Them. Euguen, Oregon: Harvest House Publishers. p. 12. ISBN 9780736949910.
  32. The Oxford Dictionary of Islam, p.158
  33. Kor'any, Sorarta "An-Nisa" [4:171].
  34. Kor'any, Sorata "Al-Ma'idah" [5:116].
  35. Kor'any, Sorata "Al-Ma'idah" [5:72].
  36. Kor'any, Sorata "Al-Ma'idah" [5:72]
  37. Kor'any, Sorata "Al-Ma'idah" [5:75]
  38. Kor'any, Sorata, "Ali 'Imran" [3:59].
  39. Kor'any, Sorata "An-Nisa" [4:171]
  40. Kor'any, Sorata "Al-Anbya" [21:91].
  41. Jesus: A Brief History by W. Barnes Tatum 2009 ISBN 1-4051-7019-0 page 217
  42. Cyril Glassé, Huston Smith, The new encyclopedia of Islam, 2003 ISBN 0-7591-0190-6 page 86
  43. David Richard Thomas, Christian Doctrines in Islamic Theology, BRILL, 2008 ISBN 9789004169357 p. 84
  44. Lepard, Brian D (2008). In The Glory of the Father: The Baha'i Faith and Christianity. Bahá'í Publishing Trust. pp. 74–75. ISBN 1-931847-34-7.
  45. Taherzadeh, Adib (1977). The Revelation of Bahá'u'lláh, Volume 2: Adrianople 1863–68. Oxford, UK: George Ronald. p. 182. ISBN 0-85398-071-3.
  46. Hornby, Helen, ed. (1983). Lights of Guidance: A Bahá'í Reference File. New Delhi, India: Bahá'í Publishing Trust. p. 491. ISBN 81-85091-46-3.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.