Sabata
Ny Sabata dia ilay andro fitsaharana na fialan-tsasatra isan-kerinandro ao amin'ny fivavahana izay mandray ny Testamenta Taloha na ny Torah (ny jodaisma, ny sampana sasany ao amin'ny kristianisma), izany fotoana izany dia manomboka amin'ny Zoma hariva hatramin'ny Asabotsy hariva. Avy amin'ny teny hebreo hoe שבת / shabbat, izay midika hoe "fitsaharana", io teny io.
Ny Sabata jiosy
Ny Sabata, izay atao hoe שָׁבַת / Shabbat amin' ny teny hebreo, dia andro fitsaharana izay mifanandrify amin' ny andro fahafito amin' ny herinandro jiosy, izany hoe ny Asabotsy. Araka ny voalaza ao amin' ny Baiboly dia nasain' Andriamanitra notandreman' ny Zanak' i Israely ny andro Sabata. Zava-dehibe indrindra ao amin' ny jodaisma ny andro Sabata ka hajain' ny Jiosy fatratra. Ny olona tsirairay dia tokony hampitsahatra na hampihena araka izay azo atao ny asa rehetra amin' ny andro Sabata mba hifantohany amin' ny fianakaviany sy ny ankohonany. Andro tsy fiasana ara-panjakana ny andro Sabata ao amin' ny Fanjakan' i Israely ka mahazo ny trano fivarotana sy ny fitaterana izany.
Ny Sabata kristiana
Ny Kristiana nanaraka ny Fiangonan' i Jerosalema dia manohy mitandrina ny zavatra nandidian' ny Testamenta Taloha indrindra ny Sabata teo amin' ny fivavahana jiosy. Izany no antsoina hoe "jodeô-kristianisma".
Ny vahoaka Kristiana, izay mizara ho sampana lehibe telo (katôlisisma sy ôrtôdôksia ary prôtestantisma), dia nanakisaka izany andro fitsaharana izany, izay matetika antsoina hoe "andron' ny Tompo", ho amin' ny andro Alahady izany andro fitsaharan' ny Tompo izany.
Na dia izany aza dia maro ireo fihetsiketsehana na fikambanana ara-pivavahana kristiana sabatista (adventisma, fiangonan'Andriamanitra-Andro Fahafito, Batistan'ny Andro Fahafito) izay manohy mitandrina ny Asabotsy fa tsy ny Alahady ho "andro manokana".