Pseodepigrafa (Testamenta Vaovao)

Ny pseodepigrafa ao amin'ny Testamenta Vaovao dia boky maro ao amin'ny Testamenta Vaovao, ao amin'ny Baiboly kristiana izay heverin'ny ankamaroan'ny mpikaroka fa tsy nosoratan'ilay olona lazaina fa nanoratra azy, isan'izany ny enina amin'ny Epistily telo ambin'ny folon'i Paoly, ireo Epistily atao hoe katolika, ny Evanjelin'i Matio sy ny Evanjelin'i Joany. Ireo evanjely roa ireo dia voalaza araka ny lovantsofina kristiana fa nosoratan'i Matio sy i Joany, nefa tsy manohana izany lovantsofina izany intsony ny mpikarokana tantara ankehitriny.

Ny Epistilin'i Paoly

Epistily tena nosoratan'i Paoly

Ny telo ambin'ny folo amin'ny Epistilin'i Paoly dia voalaza mazava fa nosoratan'i Paoly avy any Tarsisy, nefa ny fito fotrsiny amin'ireo no heverina fa tena nosoratany tokoa araka ny fifanarahan'ny mpahay tantara, izany hoe, "nataon'ilay apostoly sora-tononona sy nalefan'ny tenany manokana"[1], dia ny Epistily ho an'ny Romana, ny Epistily voalohany ho an'ny Korintiana, ny Epistily faharoa ho an'ny Korintiana, ny Epistily ho an'ny Galatiana, ny Epistily ho an'ny Filipiana, ny Epistily voalohany ho an'i Timoty, ary ny Epistily ho an'i Filemona, izay ataon'ny manampahaizana hoe "proto-paoliniana"[1]. Heverina fa soratry ny mpianatr'i Paoly ireo epistily miisa enina amin'ny anaran'i Paoly nefa tsy nosoratany, izay manaraka ny fampianarany sy eo ambany fahefany[1].

Epistily pseodepigrafa

Ny enina amin'ireo epistily amin'ny anaran'i Paoly dia heverina fa pseodepigrafa[1].

Epistily deotero-paoliniana

Ny "epistily deotero-paoliniana", izay nosoratan'olona akaiky an'i Paoly, dia soratry ny mpianany taranaka voalohany:
- Epistily ho an'ny Kolosiana, izay nosoratana tokony ho tamin'ny taona 80 tao Roma [2] [3];
- Epistily ho an'ny Efesiana, izay nosoratana tokony ho tamin'ny taona 90[4];
- Epistily faharoa ho an'ny Tesaloniana.

Epistily trito-paoliniana

Ny epistily pastoraly na "epistily trito-paoliniana" telo, izay voasoratry ny mpianany taty aoriana[5]:
- Epistily voalohany ho an'i Timoty, izay voasoratra tokony ho tamin'ny faran'ny taonjato voalohany[6];
- Epistily faharoa ho an'i Timoty, izay voasoratra tamin'ny faran'ny taonjato voalohany[7];
- Epistily ho an'i Titosy, izay voasoratra tamin'ny faran'ny taonjato voalohany[8].

Epistily katolika

Voasoratra taloha kelin'ny Epistily katolika ny Epistily ho an'ny Hebreo izay tsy azo lazaina hoe epigrafia satria tsy mitondra anaran'olona nanoratra azy. Tokony ho nosoratana tao amin'ny tontolo grika (helenista) tao Palestina teo anelanelan'ny taona 86 sy 96 io epistily io[9].

Ireto epistily ireto no heverina fa pseodepigrafa:

Epistily nosoratan'i Jakoba, izay voasoratra tokony tao Palestina teo a,elanelan'ny taona 80 sy 90[9];
Epistily voalohany nosoratan'i Petera, izay mety nosoratan'i Petera tokoa nefa amin'ny fotoana tsy fantatra[9];
Epistily faharoa nosoratan'i Petera, izay mety nosoratana tamin'ny taona 125 sady mety fanoratana fanindroany ny Epistily nosoratan'i Joda[9];
Epistily voalohany nosoratan'i Joany, izay voasoratra tokony tamin'ny taona 90 sady voasoratra taorian'ny Epistily faharoa sy fahatelo nosoratan'i Joany[9];
Epistily faharoa nosoratan'i Joany, izay voasoratra tao Azia tamin'ny fotoana tsy fantatra[9];
Epistily fahatelo nosoratan'i Joany, izay voasoratra tao Azia tamin'ny fotoana tsy fantatra[9];
Epistily nosoratan'i Joda, izay voasoratra tokony tamin'ny taona 90 tao Palestina[9].

Jereo koa

Pseodepigrafa (protestantisma)

Petra-kevitry ny loharano roa

Loharano sy fanamarihana

François Vouga, "Le corpus paulinien", in Daniel Marguerat (dir.), Introduction au Nouveau Testament : Son histoire, son écriture, sa théologie, Labor et Fides, 2008 (ISBN 978-2-8309-1289-0), p. 164-165.
Raymond E. Brown, Que sait-on du Nouveau Testament ?, Bayard, 2011 (ISBN 978-2-227-48252-4), p. 650.
Fampatsiahivana: ravan'ny horohorontany ny tananan'i Kolosia tamin'ny taona 60.
Raymond E. Brown, Que sait-on du Nouveau Testament ?, Bayard, 2011, p. 671.
Simon Claude Mimouni et Pierre Maraval, Le Christianisme des origines à Constantin, PUF/Nouvelle Clio, 2006 (ISBN 978-2-13-052877-7), p. 415.
Raymond E. Brown, Que sait-on du Nouveau Testament ?, Bayard, 2011, p. 706.
Raymond E. Brown, Que sait-on du Nouveau Testament ?, Bayard, 2011, p. 725.
Raymond E. Brown, Que sait-on du Nouveau Testament ?, Bayard, 2011, p. 690.
Pierre Geoltrain (dir.), Aux origines du christianisme, Folio/Histoire, 2000 (ISBN 978-2-07-041114-6), « Introduction », p. XLV-XLVI.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[:0-1] François Vouga, "Le corpus paulinien", in Daniel Marguerat (dir.), Introduction au Nouveau Testament : Son histoire, son écriture, sa théologie, Labor et Fides, 2008 (ISBN 978-2-8309-1289-0), p. 164-165.

[2] Raymond E. Brown, Que sait-on du Nouveau Testament ?, Bayard, 2011 (ISBN 978-2-227-48252-4), p. 650.

[3] Fampatsiahivana: ravan'ny horohorontany ny tananan'i Kolosia tamin'ny taona 60.

[4] Raymond E. Brown, Que sait-on du Nouveau Testament ?, Bayard, 2011, p. 671.

[5] Simon Claude Mimouni et Pierre Maraval, Le Christianisme des origines à Constantin, PUF/Nouvelle Clio, 2006 (ISBN 978-2-13-052877-7), p. 415.

[6] Raymond E. Brown, Que sait-on du Nouveau Testament ?, Bayard, 2011, p. 706.

[7] Raymond E. Brown, Que sait-on du Nouveau Testament ?, Bayard, 2011, p. 725.

[8] Raymond E. Brown, Que sait-on du Nouveau Testament ?, Bayard, 2011, p. 690.

[:1-9] Pierre Geoltrain (dir.), Aux origines du christianisme, Folio/Histoire, 2000 (ISBN 978-2-07-041114-6), « Introduction », p. XLV-XLVI.