Literatiora apôkaliptika
Literatiora apôkaliptika na soratra apôkaliptika no ilazana ireo boky mirakitra ny faminaniana ara-pahitana izay ataon' ny mpanoratra azy fa avy amin' Andriamanitra ny amin' ny maha antomotra ny hiafaran' izao rehetra izao sy ny hiavian' ny tontolo vaovao tonga lafatra. Ny soratra fantatra indrindra dia ny Apôkalipsin' i Joany ao amin' ny Testamenta Vaovao ao amin' ny Baiboly kristiana. Vitsy ny soratra apôkaliptika voaray ho kanôna (filamatry ny finoana) ao amin' ny Baboly. Ny maro amin' ny soratra apôkaliptika dia apôkrifa.
Ny soratra apôkaliptika kanônika
Ny soratra apôkaliptika ao amin' ny Testamenta Taloha
Efa misy soratra apôkaliptika ny ao amin' ny Testamenta Taloha nefa amin' ny ankapobeny dia miditra anatin' ireo faminaniana mahazatra izany. Ahitana andalana apôkaliptika ny ao amin' ny bokim-paminaniana sahala amin' ny Bokin' i Isaia, ny Bokin' i Jeremia, ny Bokin' i Ezekiela, ny Bokin' i Jôela ary ny Bokin' i Zakaria. Ny Bokin' i Daniela dia efa apôkaliptika feno[1].
Ireto avy ireo andalana apôkaliptika ao amin' ny Testamenta Taloha:
- Isaia 24–27 (atao hoe "Apôkalipsa lehibe"); 34–35 (atao hoe "Apokalipsa kely");
- Jeremia 33.14-26;
- Ezekiela 38–39;
- Joela 3.9-17;
- Zakaria 12–14;
- Daniela 7–12;
Ny soratra apôkaliptika ao amin' ny Testamenta Vaovao
Tsy ny Apôkalipsan' i Joany (na Jaona) ihany no boky apôkaliptika ao amin' ny Testamenta Vaovao fa na ireo Filazantsara dia ahitana andalana apôkaliptika na eskatôlôjika. Ireto ireo andalana apôkaliptika ao amin' ny Testamenta Vaovao ankoatran' ny ao amin' ny Apôkalipsin' i Joany, indrindra ny ao amin' ny Evanjelin' i Matio sy ny Evanjelin' i Marka ary ny Epistily faharoa ho an' ny Tesaloniana:
- Matio 24–25;
- Marka 13;
- 2 Tesalôniana 2.
- Apôkalipsin' i Joany
Ny boky apôkaliptika apôkrifa
Ny ankabeazan' ny soratra apôkaliptika apôkrifa (tsy voaray ho kanôna) dia mitondra ny anarana hoe "Apôkalipsy" na "Apôkalipsa". Misy karazany roa izy ireo, dia ireo nosoratana teo anelanelan' ny nanoratana ny Testamenta Taloha sy ny Testamenta Vaovao sy ireo nosoratana tamin' ny fotoanan' ny Testamenta Vaovao na taorian' io. Ny Prôtestanta dia miantso an' ireo boky ireo hoe "pseodepigrafa".
Apôkalipsy apôkrifa talohan'ny Testamenta Vaovao
Ireto avy ireo Apôkalipsy apôkrifa talohan' ny Testamenta Vaovao:
- Apôkalipsin' i Abrahama
- Apôkalipsin' i Daniela
- Apôkalipsy grikan' i Daniela
- Apôkalipsin' i Elia
- Apôkalipsin' i Mosesy (na Bokin' ny Jobily)
- Apôkalipsiny grikan' i Ezra (na Esdrasa)
- Apôkalipsin' i Zefania
- Apôkalipsin' i Ezekiela
- Apôkalipsy grikan' i Baroka
- Apôkalipsy siriakan' i Baroka
- Apôkalipsin' i Noa
- Fanambaràn' i Gabriela
- Apôkalipsin' i Lameka
- Apôkalipsin' i Metatrôna
- Apôkalipsin' i Zerobabela
- Apôkalipsy arameana
- Bokin' i Henôka (na Henôka etiôpiana)
- Boky faharoan' i Henôka (na Henôka slava)
- Boky fahatelon' i Henôka (na Henôka hebreo)
- Testamentan' i Mosesy
Ny Bokin' i Henôka (na Henôka etiôpiana) dia apôkrifa na pseodepigrafa ho an' ny ankamaroan' ny fiangonana fa deoterôkanônika izy ho an' ny Fiangonana ôrtôdôksa teoahedo etiôpiana. Torak' izany koa ny Bokin' ny Jobily.
Apôkalipsy apôkrifa tamin' ny fotoan' ny Testamenta Vaovao na taoriany
Ireto avy ireo Apôkalipsy tamin' ny fotoan' ny Testamenta Vaovao na taoriany:
- Apôkalipsin' i Adama
- Apôkalipsy voalohan' i Jakoba
- Apôkalipsy faharoan' i Jakoba
- Apôkalipsy voalohan' i Joany
- Apôkalipsy faharoan' i Joany
- Apôkalipsy fahatelon' i Joany
- Apôkalipsin' i Gôliasa
- Apôkalipsan' i Metôdiôsy
- Apôkalipsin' i Paoly
- Apôkalipsy kôptan' i Paoly
- Apôkalipsin' i Petera
- Apôkalipsy gnôstikan' i Petera
- Apôkalipsin' i Sedraka
- Apôkalipsin' ny Eseniana
- Apôkalipsin' i Samoela sy i Kalamôna
- Apôkalipsin' i Stefana
- Apôkalipsin' i Tômasy
- Apôkalipsin' ny Lanitra Fito
- Fiakaran' i Isaia
Loharano sy fanamarihana
- Charles, Robert Henry (1911). "Apocalyptic Literature". In Chisholm, Hugh. Encyclopædia Britannica. 2 (11th ed.). Cambridge University Press. pp. 169–175.