Kor'any
Ny Kor'any dia boky masin' ny silamo izay inoan' ny Miozolmana fa fanangonana ny tenin’ Andriamanitra tokana Allah izay fanambaràna (āyāt) ara-bakiteny nambarany tamin'ny ny mpaminany farany Mohamady (محمد / Muḥammad) sady irak’ Andriamanitra, tamin'ny alalan' ny anjely Gabriela (جبريل /Jibrîl) nanomboka tamin’ ny taona 610-612 hatramin’ ny fotoana nahafatesany tamin’ ny taona 632.

Amin' ny teny arabo dia القُرْآن / al-Qur’ân no anaran' ilay boky.
Fampahafantarana tsotsotra ny Kor'any
Ny anarany
Ny anarana hoe Kor’any (arabo: القُرْآن / al-Qurʾān) dia midika hoe: "ilay fivakiana (matetika)".
Ny teny nanoratana ny Kor'any
Ny Kor'any dia voasoratra amin’ ny fiteny arabo, tenin-drazan’ ilay mpaminany nitondra azy. Ny Kor'any amin’ ny fieny arabo hatramin’ izao no eken' ny mpino silamo ho boky masina. Ny fiteny arabo dia fiteny semitika tenenina ao avaratr'i Afrika sy any Azia Andrefana. Raha atambatra ny olona miteny arabo eo amin'ny firenena rehetra izay lazaina fa miteny arabo ofisialy, dia eo amin'ny 240 tapitrisa eo ho eo. Noho ny fielezan'ny fiteny arabo dia samihafa ny fiteny an-tsoratra sy ny fiteny tenenina. Ao amin'ny fiteny an-tsoratra dia ahitana ny fiteny arabo klasika (fiteny arabo talohan'ny Kor'any sy ny fiteny arabon'ny Kor'any ary ny fiteny arabo taorian'ny Kor'any), sy ny fiteny arabo ankehitriny.
Ny fomba famakiana ny Kor'any
Araka ny fampianaran 'ny Silamo, ny Kor'any dia mbola tsy niharan' ny fanovana. Na ny fomba famakiana azy na ny fomba fanazavana azy na ny fomba fampiharana azy dia mbola hita mazava tsara ary voatahiry avy amin’ ny alalan’ ny boky mirakitra ny tenin’ ilay mpaminany nitondra azy, izay atao hoe Hadith Sahih.
Ny Kor’any dia manana fomba famakiana azy miisa fito. Vakina amin’ ny feo manaitra sy lalim-paka mba haharesy lahatra sahady na dia tsy fantatra aza ny zavatra teneniny. Voasariky ny feo miditra sy mamakivaky ny fanahy ny mpihaino ka mirotsaka amin' ny fomba mahagaga ny ranomasony.
Ny vontoatin' ny Kor'any
Ahitana ny lafin’ ny fiainana rehetra ny ao anatiny: na ara-piarahamonina, na ara-pivavahana, na ara-pitondrana, na ara-piarovana izany, dia voalahadahatra ao anatiny. Ny Kor’any dia boky manambara ny zavatra ho avy sy efa lasa. Boky izay manambara ny zavatra hiseho ao anatin’ ny fasana sy ny zavatra hiseho amin’ ny andron’ny fitsarana. Ny Kor’any dia boky manambarana ny tsiambaratelon’ izao tontolo izao. Na ny fiandohany izany na ny fiafarany izany na ny fizotrany ankehitriny izany dia, tsy misy na dia iray aza nafeniny.
Ny olona iantefan' ny Kor'any
Ny Kor’any dia boky tsy namela ny sarangan’ olona rehetra. Na mpanan-karena na mahantra na fadiranovana na mpino silamo na mpino kristianina na mpino jiosy na tsy mpino an’Andriamanitra mihitsy dia mbola namelany hafatra sy anatra ary fampitandremana.
- Ny boky manan-kaja Al Korany
- Ny boky manan-kaja Kor'any. Ny ivelany.
Ny tantaran’ ny fahatongavan' ny Kor'any
Ny mpaminany Mohamady
Raha jerena ny toe-draharaha tamin’ny taona 570 dia nanjaka ireo Romana (Kristianina katolika) tao Eoropa sy faritra Atsinanana Akaiky (Siria, Palestina, Iràka,….) Ny mpanjaka Clovis I tamin’ ny taona 496 dia nanaraka ny finoana kristianina, ka isan’ ireo niandohan’ ny Eorôpa kristianina voalohany. Izany hoe nanjaka tanteraka ny finoana kristianina tao Eorôpa tamin’ izany fotoana izany ary betsaka ny ady niseho nataon’ ireo Kristianina katolika. Ary nanomboka tamin’ ny taona 325 dia tsy nitsahatra ny fanenjehana ireo mpino maro samihafa ary tao anatin’ ny haizina tanteraka izao tontolo izao tamin’ io fotoana io. Tamin’ ny taona 570 dia teraka ny mpaminany Mohamady tao Maka ao Arabia.
Ny fahatongavan' ny Kor'any
Tamin’ny taona 610 taor. J.K. dia tonga tamin’ ny mpaminany Mohamady ny Wahi (fanambaràna na faminaniana). I Jibrily (Anjely Gabriela) no nitondra ny Kor’any masina tamin’ ny mpaminany Mohamady ary nampianatra azy ny fomba famakiana azy, ny fomba fandaharana azy, ny fomba fitehirizana azy ao an-tsaina sy ny fomba fanazavana azy.
Ny Kor’any dia vaovao mahafaly ho an’ ny olombelona rehetra sy fampitandremana azy ireo amin’ ny sazy mamaivay miandry azy ireo raha toa ka mitsipaka izany.
Niantso ny vahoakany ny Mpaminany mba hanaraka ny finoana silamo ary tsy nitsahatra nitombo ireo vahoaka nanaraka azy. Nefa, nahatezitra an’ ireo Moushrikoun (mpanompo sampy) izany ka nandeha ny famoretana maro samihafa.
Ny fandraisan' ny Arabo ny faminaniana tamin' izay
Hoy i Waraqah Ibn Nawfal tamin’ ny mpaminany Mohamady. Ny fomba nandraisan’ireo vahoakan 'i Maka ny fiantsoana izay nentiny tamin' izy ireo. Nanana faniriana i Waraqah ibn Nawfal ny mba ho velona amin’ izany fotoana izany. Nefa, tsy mba velona izy tamin’ izany fa efa maty. Rehefa avy eo dia nanomboka ny iraka izay nampanirahina azy ny mpaminany Mohamady. Maro ireo nankahala azy sy nanendrikendrika azy. Tao ny nilaza hoe: i Mohamady dia mpamorika na mpamosavy, tao ny niteny fa izy dia mpandainga, tao koa no nilaza fa izy dia poety, tao no nilaza fa izy dia novorehin’ olona, tao koa no nilaza fa izy dia mpandangolango resaka ihany. Tao koa ny nilaza fa izy dia mihambo ho mpaminany ihany sns.
Teo aloha anefa dia tena niaky daholo izy ireo tamin’ ny fahamarinany sy ny hatsaran’ ny fitondran-tenany. Tao ny nampanantena azy ny ho filoha, tao koa ny nampanantena azy vehivavy tsara tarehy, tao ny nampanantena azy vola tsy toko tsy forohina nefa tsy mba nanaiky izy na dia iray aza amin’ ireo tolo-kevitr’ ireo mpiara-belona taminy ireo. Dia nanao tetikady izy ireo ny mba hamonoana azy sy handroahana azy hiala eo amin’ ny tanàna.
Ny nanambarana ho boky iray ireo faminaniana
Ny nianarana sy ny nanoratana ireo faminanianany
Ny mpaminany Mohamady dia nampianatra ny Kor’any tamin’ ireo Sahaba (mpiaradia taminy) izay miisa mihoatra ny 10 000. Nampianariny azy ireo ny fomba famakiana azy, ny fomba fandaharana azy, ny fomba fitehirizana azy ao an-tsaina sy ny fomba fanazavana azy. Ohatra amin’ ireo Sahaba nahay tsianjery ny Kor’any iray manontolo dia i `Abd Allah ibn Mas`ud, i Mu`adh ibn Jabal, i Hudhayfa ibn al-Yaman, i Ubay ibn Ka`b, i Zayd ibn Thabit,……miisa zato mahery.
Manaraka izany, nasain’ ny Mpaminany nosoratana koa ny Kor’any. Ireo Sahaba izay malaza tamin’ ny fanoratana ny Kor’any dia i Abou Bakr, i ‘Omar ibn al khattab, i ‘Outhman, i Ali ibn abi talib, i Ubay ibn Ka`b, i Mu`adh ibn Jabal, i Zayd ibn Thabit, i Abu Zayd, i Mou’awiya, i Sayid ibn al-Walid sy maro hafa….[1].
Rehefa mivavaka ireo Sahaba dia nampianarin’ ny Mpaminany Mohamady namaky ny ampahany ao amin’ ny boky masina Kor’any. Tsy maintsy mamaky tapany amin’ ny soratra hita ao amin’ ny boky masina Kor’any ireo Sahaba sy ny mpino silamo rehetra mandraka ankehitriny.
Ny fifindrà-monina tany Al-Habasha
Ny fifindrà-monina tao Al-Habasha (Abisinia ao Etiôpia, Afrika) dia fifindrà-monina voalohany, tamin’ ny fahadimy taonan’ ny fahatongavan’ ny faminaniana (taona 615).
Rehefa nandeha ny fampijaliana natao tamin’ ireo mpino silamo vaovao dia nomen’ ny Mpaminany alalana ireo andian’ ny mpino silamo vitsivitsy, dimy amby ny folo hialokaloka any Al-Habasha (Etiôpia) amin’ ny fanjakan’i Aṣḥama ibn Abjar (mpanjaka kristianina Armaha II), ireto avy izy ireo:
1- Rouqayya (r.a), zanaky ny Mpaminany sy 2- ‘Outhman ibn Affan (r.a) vadiny, 3- Abou Houdhayfa ibn ‘outbah ibn Rabi'ah sy 4- Sahla bint Souhail (r.a) vadiny, 5- Zoubayr ibn al-'Awwam bin Khouwaylid (r.a), 6-'Abd ar-Rahman bin 'Awf (r.a), 7-Mous'ab ibn 'oumair (r.a), 8-'Abdoullah ibn Mas'oud, 09- (r.a), 10- Abou salama (r.a), 11-Oumm Salamah na Hind bint Abi Oumayya (r.a), 12-'Amir bin Rabi'a bin Malik (r.a), 13-Hatib bin 'Amr (r.a), 14-'Outhman bin Maz'oun (r.a), 15-Abou Sibrah bin Abi Rouhm.
Ny nanambarana ny Kor'any ho iray sy ny nanaovana kopia azy
Maty ny Mpaminany Mohamady tamin’ ny taona 632 ary namela ny Kor’any an-tsoratra sy tao am-pon’ ireo mpiara-dia taminy miisa 124 000 mihoatra. Natambatra ho boky iray ireo takelaka rehetra nosoratana nandritra ny fahaveloman’ ny Mpaminany Mohamady tamin’ ny taona 634. Navory daholo ireo Sahaba ary nomena an’ i Zayd ibn Thabit (Allah anie ho faly aminy) ny hitantana ny vondron’ ireo Sahaba hanao izany.
I Zayd ibn Thabit dia, Sahaba anisan' ny nosafidin’ ny mpaminany manokana ho mpanoratra ny Kor’any noho ny fahaizany mamaky, manao tsianjery, manoratra ary mitadidy zavatra. Ary mbola i Zayd koa no nasain’ i Abou bakr Kalifa (mpitondra voalohany taorian’ ny mpaminany) hanangona ireo takelaka ary hanao izany ho boky mitambatra iray. Nanaiky i Zayd miaraka amin’ ireo Sahaba hafa izay samy mpanoratra ary mpahay tsianjery ny Kor’any nandritra ny fahaveloman’ ny mpaminany.
Tamin’ ny taona 650 nandritra ny fitondran’ i ‘Outhman, Kalifa fahatelo, dia nasain' ity farany i Zayd ibn Thabit mba hanao kopia maromaro ny Kor’any ary hanaparitaka izany amin’ ny toerana maro satria efa tsy nitsahatra niparitaka ny finoana silamo. Ohatra: Nalefa tany Sham (faritra Siria), Iràka, Maka, Madìna, sns.

Ny Soràta ao amin' ny Kor'any
Al Fatiha – Ny fanokafana - 001
Amin’ ny anaran’ i Allah Ilay be fiantrana sy be indra fo.
- Dera ho an’ i Allah, Tompon’ izao tontolo izao.
- Ilay be fiantrana sy be indra fo.
- Mpanjakan’ ny andro farany.
- Ianao irery ihany no tompoinay ary ianao irery ihany no angatahanay fanampiana.
- Tariho amin’ ny lalana mahitsy izahay.
- Amin’Ilay lalan’ ireo izay nofenoinao ny fahasoavanao.
- Fa tsy amin’ ireo izay niharan’ ny fahatezeranao (Jiosy) na amin’ireo izay ao anatin’ny fahaverezana (Kristianina).
Fanazavana:
Ity Sorata Al fatiha ity dia manome toromarika ny olombelona izay hamaky azy na handinika azy ny mba hanala ny hevitra rehetra izay efa nisy tao aminy mahakasika ny zava-drehetra ary tsy mikatsaka izy afa tsy ny fahamarinana irery ihany. Ary ny mba hangataka amin’ i Allah mba ho tantanany mandritra ny famakiany sy fandinihany an’ ity soràta ity na ny boky manan-kaja Kor’any iray manontolo. Ary voasoratra mazava tsara amin’ ny voalohany fa ny fiderana an’ Ilay Nahary no voalohany hita ao amin’ ity soràta manam-boninahitra ity. Ary aoka mba ho haintsika fa ny boky manan-kaja Kor’any iray manontolo no valin’ ny hataka izay hitanao amin’ ity sorata manan-boninahitra be ity.
Ireo Ayaat (andininy) hita ao amin’ ny Kor'any:
Miteny i Allah Ilay Avo tsy toha manao hoe:
لَوْ أَنزَلْنَا هَٰذَا ٱلْقُرْءَانَ عَلَىٰ جَبَلٍۢ لَّرَأَيْتَهُۥ خَٰشِعًۭا مُّتَصَدِّعًۭا مِّنْ خَشْيَةِ ٱللَّهِ ۚ وَتِلْكَ ٱلْأَمْثَٰلُ نَضْرِبُهَا لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ[2]
'Raha mba nampidininay tamin’ ny tendrombohitra ity boky manan-kaja Kor’any ity, mba nahitanao fa niambany tanteraka ary vakivaky izy noho ny fahatahorany an’ i Allah. Ary izany fanoharana izany dia tantarainay amin’ ny zanak’ olombelona mba hahafahan’ izy ireo handinika tsara ny zavatra tokony hataon' izy ireo'.
Ny filazana Tawhid ao amin’ ny Kor'any
Miteny Ilay Avo tsy toha i Allah Djalla wa ‘anlaa manao hoe:
فَٱعْلَمْ أَنَّهُۥ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا ٱللَّهُ وَٱسْتَغْفِرْ لِذَنۢبِكَ وَلِلْمُؤْمِنِينَ وَٱلْمُؤْمِنَٰتِ ۗ وَٱللَّهُ يَعْلَمُ مُتَقَلَّبَكُمْ وَمَثْوَىٰكُمْ[3]
‘Fantaro fa amin’ny tena marina dia tsy misy tompo afa tsy i Allah’
Ny fiantsoana amin 'ny lala-mahitsy
[Miteny i Allah Ilay Avo tsy toha manao hoe:]
وَأَنَّ هَٰذَا صِرَٰطِى مُسْتَقِيمًۭا فَٱتَّبِعُوهُ ۖ وَلَا تَتَّبِعُوا۟ ٱلسُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِكُمْ عَن سَبِيلِهِۦ ۚ ذَٰلِكُمْ وَصَّىٰكُم بِهِۦ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ[4]
‘Ary ity lalako ity dia mahitsy, ka arahinareo. Ary aza mba manaraka lalana hafa maro isankarazany, fa hiala lavitra ny lalany ianareo amin’izany. Izany no anatra omeny anareo, angamba ianareo hatahotra (an’i Allah)’.
Ny filazana zavatra ho avy
Miteny i Allah Ilay Avo tsy toha manao hoe:
إِنَّمَا تُوعَدُونَ لَوَٰقِعٌۭ[5]
‘Amin’ ny tena marina, (ny zavatra izay nampanantenaina anareo) dia, tsy maintsy higadona’
Betsaka ireo zavatra ireo, ny tena lehibe dia:
- ny fahafatesana tsy maintsy ho tonga;
- ny masoandro ho potipotika ka tsy hisy intsony ny hazavana eto an-tany;
- ny Tany dia ho rava miaraka amin’ny tendrombohitra;
- ny andro farany tsy maintsy ho tonga;
- ny andro fitsarana;
- ny Paradisa;
- ny afo be;
- ny fidirana ao amin’ ny Paradisa;
- ny fidirana ao amin’ ny afo be;
- ny famaizana ao amin’ ny afo be;
- ny hasoavana ao amin’ ny paradisa.
Sorata An Nasy - Ny olombelona – 114
Amin’ ny anaran’ i Allah Ilay be fiantrana sy be indra fo.
- Lazao hoe: ‘Izaho dia mitady fiarovana avy amin’ny Tompon’ ny olombelona.
- Ilay mpanjakan’ ny olombelona.
- Zanaharin' ny olombelona.
- Hanohitra ny haratsian’ ny mpaka fanahy mamerivery ny saina.
- Izay maka fanahy (mampisy wasiwasy) ny fon’ ny olombelona.
- Na avy amin’ ny Jiny (angatra na matoatoa) izany na avy amin’ ny olombelona amin’ izy ireny.
Ny jiny dia anisan’ ny zavaboaharin’ ilay Nahary izay nohariany ary mahita antsika fa saingy isika kosa tsy afaka mahita azy ireo, raha tsy hoe angaha izy mihitsy no te hiseho amin’ ny olombelona. Tahaka antsika olombelona dia misy ny mpino ny an’ i Allah amin’ izy ireo ary misy koa ireo tsy mpino an’ny an’ i Allah. Marihina fa izy ireo koa dia isan’ ny iantefan’ ny faminaniana.
Sorata Al Falaky – Ny maraina vao mangiran-dratsy – 113
Amin’ ny anaran’ i Allah Ilay be fiantrana sy be indra fo.
- Lazao hoe: ‘Izaho dia, mitady fiarovana avy amin’ ny Tompon’ ny maraina vao mangiran-dratsy,
- Hanohitra ny ratsy izay avy amin’ ny zavaboariny,
- Hanohitra ny haratsiana entin’ ny alina rehefa mikotroka iny izy,
- Hanohitra ny haratsiana’ ireo mpamosavy mpitsoka amin’ ny vona,
- Hanohitra ny haratsiana’ ny mpialona rehefa feno fialonanan izy.
Sorata Al Ikhlasy – Ny fahadiovam-po tanteraka – 112
Amin’ ny anaran’i Allah Ilay be fiantrana sy be indra fo.
- Lazao hoe: ‘Izy Allah dia Tokana.
- Allah Ilay mahefa sy tsy miankindoha amin’ ny hafa ary maharitra mandrakizay.
- Tsy niteraka Izy no tsy nateraka ihany koa.
- Ary tsy mba misy na dia iray aza mitovy aminy.
Sorata Al masad – Ny kofehy manify – 111
Amin’ ny anaran’I Allah Ilay be fiantrana sy be indra fo.
- Ho levona anie ny tanan-droan’ i Abi-Lahab sy ny tenany!
- Tsy nahavita na inona na inona taminy ny harenany sy izay azony.
- Ka hodorana ao anaty afo miredareda izy (tsy ho ela),
- Toy izany koa ny vadiny izay mitondra hazon-kitay feno tsilo,
- Ho eny am-bozonany ny tady mafy vita amin’ ny kofehy madinika manify.
Fanazavana.
Abi Lahab dia midika hoe "rain’ ny afo". Izany dia, fiantsoana an’ i ‘Abdoul ‘Ouzzaa, iray amin’ ireo zanak’ i ‘Aboul Mouttalib. Tsy voalaza amin’ ny anarany manokana izy ao anatin’ ny Kor’any satria mety noho ny anarany izay mampiseho fanompoan-tsampy. Ity lehilahy ity dia fahavalon’ ny mpaminany Mohamady ary fatra-pitsikera ny finoana silamo. Rehefa ny Mpaminany miantso ny olona mba hiditra amin’ny finoana silamo dia tsy maintsy sakanan’ i Abu Lahab foana izy ary ankaratsiny sy ankavadesany.
Sorata An-Nasr – Ny famonjena - 110
Amin’ ny anaran’ i Allah Ilay be fiantrana sy be indra fo.
- Rehefa tonga ny famonjen’ i Allah sy ny fandresena.
- Ary hahita andian’olona maro hanaraka ny finoana an’ i Allah ianao.
- Dia ankalazao ny voninahitry ny Tomponao ary mibebaha aminy, fa Izy no Ilay feno famelan-keloka tokoa.
Sorata Al Kafiron – Ireo tsy mpino mafy hatoka – 109
Amin’ ny anaran’ i Allah Ilay be fiantrana sy be indra fo.
- Lazao hoe: ‘O, ianareo tsy mpino (Jiosy, Kristianina, Bodista, Hindoista, ny tsy manana andriamanitra, sns),
- Izaho dia tsy manompo izay tompoinareo;
- Ary ianareo koa dia tsy manompo izay tompoiko,
- Eny! Izaho dia, tsy hanompo izay tompoinareo na oviana na oviana!
- Ary ianareo koa dia tsy hanompo izay tompoiko.
- Anareo ny fivavahanareo, ary ahy kosa ny fivavahako!
Sorata Al-kaosara (108). Fahasoavana sesehena
Amin’ ny Anaran’ i Allah Ilay Be Fiantra Sy Be Indra Fo.
- Tena marina tokoa fa nomeko anao ny fahasoavana sesehena,
- koa mivavaha amin’ ny Tomponao ary manolora sorona ho Azy,
- fa izay mankahala anao, dia izy no ho lany tamingana tsy hanan-taranaka.
Sorata Al-man-o’na (107). Ireo fitaovan-dakozia
Amin’ ny Anaran’ i Allah Ilay Be Fiantra Sy Be Indra Fo.
- Moa hitanao ve ny olona tsy mino ny Andro farany?
- Izany dia izay manosi-boho-tanana ny kamboty,
- ary tsy mamporisika mihitsy amin’ny fampihinanana mahantra,
- koa loza ho an’ ireo mpivavaka
- izay manao an-tsirambina ny fivavahan’ izy ireo;
- sy ireo feno fisehosehoana
- ary ireo manakana ny fampindramam-pitaovana ilaina.
Sorata Koraisy (106). Ireo koreisita.
Amin’ ny Anaran’ i Allah Ilay Be Fiantra Sy Be Indra Fo.
- Nohon’ ny amin’ ny fifanarahan’ ireo koreisita.
- Ilay fifanarahan’ izy ireo amin’ ny fandehanana mandritra ny ririnina sy amin’ ny fahavaratra
- dia aoka hanompo ny Tompon’ ity trano fanompoana masina ity izy ireo,
- dia Ilay nampihinana anjara azy ireo tamin’ny hanoanana ary nanome fandriam-pahalemana azy ireo tao anatin’ny tahotra.
Sorata Al Fily - Ny Elefanta – 105.
Amin’ ny Anaran’ i Allah Ilay Be Fiantra Sy Be Indra Fo.
- Moa ve tsy fantatrao nanao ahoana no nanaovan’ny Tomponao ireo olon’ ny elefanta?
- Moa ve tsy nataony nanjavona ny teti-dratsin’ izy ireo?
- Ary nandefasany andian-borona maro izy ireo,
- Izay nitora-bato tanimanga voadotra tamin’ ny afo be tamin’ izy ireo.
- Ka nanao azy ireo ho toy ny ravi-mololo voatsakotsako.[6]
Sorata Al Homaza - Ny mpanendrikendrika 104
Amin’ny anaran’ i Allah Ilay be fiantrana sy be indra fo.
- Loza ho an’ izay mpanendrikendrika sy mpifosa!
- Izay nanangona harena sy nanisa izany.
- Mihevitra izy fa ny hareny dia hampaharitra azy mandrakizay.
- Tsia! Tsy maintsy hatsipiko ao anaty afo izy.
- Moa fantatrao ve izany afo izany?
- Izany dia, afon’ i Allah miredareda!
- Izay miantefa mivaivay hatrany am-po lalina any!
- Ka hanemitra azy ireo.
- Anaty andry fefy mijoalajoala.[7]
Sorata Al ‘Ansr – Ny fotoana - 103
Amin’ny anaran’ i Allah Ilay be fiantrana sy be indra fo.
- Mianiana aho amin’ ny fotoana.
- Fa tena marina, ny olombeona dia, ao anatin’ ny fahaverezana.
- Afa tsy ireo izay nino sy nanao ny asa soa ary nifananatra tamin’ ny fahamarinana, sy nifananatra ihany koa tamim-paharetana.
Fanazavana
Tatitra azo avy tamin’ ny Sahaba iray ‘Oubaidoullah ibn Hisn radhiyallah ‘anhou, rehefa mifanena ny mpiaradia tamin’ny Mpaminany anakiroa dia tsy mba mifandao izy ireo afa tsy aorian’ ny famakiany an’ ity soràta ity (soràta al ‘ansr).[8]
Niteny ny Imam Shafi’I ahimahoullah, manao hoe: "Raha toa ka tena eritreretin’olona tsara ny momba an’ ity soràta ity dia, efa ampy an’izy ireo izany hitari-dalana amin’ ny fahamarinana".
Sorata At Takasoro – 102 – Ny fanagonan-karena.
Amin’ ny anaran’ i Allah Ilay be fiantrana sy be indra fo.
- Variana amin’ ny fanangonan-karena tokoa ianareo,
- Eny, mandra-pahatongavanareo ao am-pasana,
- Tsia, mbola ho fantatrareo!
- Eny, Mbola ho fantatrareo am-pahalalana marina,
- Dia hahita ny memy tokoa ianareo!
- Ary hanatri-maso marina azy.
- Ka amin’ izay fotoana izay dia tsy maintsy hanontaniana ny amin’ ireo harena marobe ianareo.
Sorata Al Qa’rianty – 101– Ilay mikotrokotroka.
Amin’ ny anaran’ i Allah Ilay be fiantrana sy be indra fo.
- Ilay mikotrokotroka!
- Inona moa ilay mikotrokotroka?
- Moa ve fantatrao ilay mikotrokotroka?
- Izany dia ilay andro hahatonga ny olona ho toy ny lolo (papillion) miely patrana,
- ary ireo tendrombohitra dia ho toy ny volon’ondry voahety.
- Ka ho an’ izay mavesa-danja kosa ny asa soa vitany
- dia ho ao anatin’ ny fiainam-pahasambarana feno fankasitrahana izy.
- Fa ho an’ izay maivan-danja kosa ny asa soa vitany dia, ny lavaka mangitsokitsoky ny afo be no ho fonenany.
- Moa ve fantatrao izany lavaka mangitsokitsoka izany?
- Afo mivaivay izay tsy izy.
Sorata Al Ghashiyya – ‘Ilay manarona’ - 88
Amin’ ny anaran’ i Allah Ilay be fiantrana sy be indra fo.
- Moa ve tonga taminao ny tantaran’ ny Ghashiya (Anaran’ny Andro farany)
- Hisy endrika (endrik’ olona) amin’ izay fotoana izay ho ao anatin’ ny fahatahorana (tanteraka).
- Sahirana sy torovana (valaka sy trotraka ary vizana).
- Ka hodorona ao anaty afo mivaivay (mamaivay).
- Hampisotroina avy amin’ ny loharano mangotraka.
- Ary tsy hanan-tsakafo afa tsy karazan-tsilo izy ireo.
- Ka tsy hampatavy azy ireo izany. Na koa tsy hanala ny hanoanana.
- Hisy koa ireo endrika amin’ izay fotoana izay ho ao anatin’ ny fiadanana.
- Afapo tokoa amin’ ny fiezahana nataon’izy ireo
- Hiditra ny paradisa mendrika tokoa.
- Ka tsy haheno ao anatin’ izany, ireo teny maloto (tsy mendrika).
- Hita ao anatin’ izany koa ny loharano mikoriana.
- Fandriana avo toerana,
- Ireo fitaovampisotroana eo am-pelatanan’ izy ireo.
- Ireo hondana tsara lahatra.
- Ireo karipetra mivelatra.
- Moa tsy nodinihin’ izy ireo va ny rameva, ahoana ny fomba nohariana azy?
- Ny lanitra, nanao ahoana nampiakarana azy?
- Ireo tendrimbohitra, nanao ahoana ny fomba nametrahana azy?
- Ary ny tany, ahoana ny fomba nampitoviana tantana azy?
- Koa mampahatsiahiva, fa raha ny tena marina dia, mpampatsiahy ihany ianao.
- Fa tsy nomena zo hanery azy ireo ianao.
- Afa tsy izay manome lamosina sy mpikomy (ihany no tsy mino anao).
- Satria, i Allah dia hanasazy amin’ ny famaizana mafy tokoa.
- Tena marina! Any amiko no hiverenan’ izy ireo indray.
- Ary eo am-pelatanako ny fitsarana azy ireo.[9]
Sorata Al-borojy: Ireo antokon-kintana. (85)
Amin’ny anaran’ i Allah Ilay be fiantra sy be indrafo.
- Mianiana aho amin’ ny lanitra feno ireo antokon-kintana
- sy amin’ ilay andro nampanantenaina
- sy amin’ ny manatry maso izany, ary mijoro ho vavolom-belona.
- voaozona ireo olon’ ny Oukhdoud (Hantsana lalina)
- amin’ny afo feno fandrehetana.
- ary indro izy ireo hipetraka manodidina izany.
- vavolom-belona koa izy ireo ny amin’ ny fampijaliana izay nataon’izy ireo ny mpino.
- nefa, tsy nankahala ireo mpino izy ireo afa tsy ny noho ny finoana an’i Allah Ilay mahery sy mendripiderana.
- Azy ny fanjakan’ ny lanitra sy ny tany; Allah Ilay vavolom-belona amin’ ny zavadrehetra.
- Tena marina fa ireo izay nampijaly ny mpino fa tsy nibebaka tamin’ izany dia, hahazo ny famaizana ao amin’ ny afo be ary ho dorana.
- fa ireo izay nino sy nanao asa soa kosa dia, hahazo marina ny paradisa izay ahitana ny renirano mikoriana eo ambaniny; izany no tena fahombiazana lehibe.
- Tena marina fa ny sazy avy amin’ny tomponao dia, mahery vaika.
- ary Izy Ilay Mpahary tany ampiandohana, ary Izy ihany koa no hanangana indray ny maty.
- Izy Ilay Mpamela heloka sy be fitiavana.
- Ilay Tompon’ny seza fiandrianana sady malalatanana.
- Mahefa izay rehetra tiany sy sitrany.
- Moa ve tonga tany aminao ny tantaran’ ireo mpiantafika?
- Dia, ny tafiky ny Faraona sy ny an’ny Thamoud izany.
- Nefa, indrisy fa ireo tsy mpino dia feno fandavana izany.
- Allah dia, manemitra (manodidina sy mamehy) azy ireo noho izany.
- Izy io anefa dia, Kor’any be voninahitra.
- Voarakitra an-takelaka eo anatrehan’ i Allah.
Voka-pikarohana
Ny fahitana takelaky ny Kor'any tany Angletera,
Ny Oniversiten' i Birmingham, izany hoe ny Cadbury Research Library, dia nanao fizahana amin’ ny lafiny ara-daty ny takelaka tranainy izay nisy tao anatin’ ny tranombokiny tamin’ ny taona 2015.
Rehefa nandeha ny fanaovana ny fitiliana ilay takelaka anakiroa mahakasika ny boky manan-kaja Kor’any dia, hita araka ny kajikajy avo lenta fa ireo takelaka anakiroa ireo dia nosoratana teo anelanelan’ ny taona 568 sy 645.
Tsara marihina fa ireto takelaka ireto dia nosoratana amin’ ny fomba fanoratra Hidjazi zany hoe mbola ilay fomba fanoratana tamin’ ny voalohany mihitsy.
Ny ayaat izay hitanao amin’ ireto takelaka ireto dia, ao amin’ ny Sorata Al Khahf 18 ayaat 17–31, Sorata Mariyam 19 ayaat 91–98 ary Sorata Twaha 20 ayaat 1-40.
Natao hitan’ ny rehetra ireto takelaka ireto nanomboka tamin’ ny volana Oktobra 2015 ka hatramin’ ny volana Aogositra 2016 izao. Ao amin’ ny Birmingham Museum and Art Gallery ho an’ izay te ahafantatra be be ko koa.
Andriamatoa Alba Fedeli, tamin’ izy nanomana ny fikarohany sy ny diplôme Ph.D nazy dia, nahatsikaritra ireo takelaka ireo ary nangataka ny mba hanaovana ny fitiliana azy amin’ny Kabônina-14. Ary notontosaina izany tao tamin’ ny University of Oxford's Radiocarbon Accelerator Unit.
Raha ny resaka original no resahina amin’ ny boky manan-kaja Kor’any dia tena original tokoa ny boky manan-kaja Kor’any. Ao ny feo izay mampita amin' ny taranaka mifandimby hatramintsika ankehitriny. Ary tsy tapaka amin’ ny famerenana izany mandritra ny soalat sy taraweeh isaka ny volana Ramadany ireny. Ny soratra dia mbola amin’ ny teny arabo izay fitenin-drazan ’ny mpaminany Mohamady. Ny fitenin' ny boky manan-kaja Kor’any dia tena fampiasan' ny Arabo mandraka ankehitriny fa tsy mba fiteny maty velively izay tsy hain’ ny olona afa tsy olom-bitsy. Ao koa ny boky izay mbola dian-tanan’ ireo voalohany izay nanoratra azy izay hitantsika ankehitriny.

Jereo
- Mohamady
- Silamo
- Monoteisma
- Fanekem-pinoana
- Tetiandro miozolmana
- Kor'any amin' ny teny malagasy
Rohy ivelany
Fanehoana ny boky Kor'any amin' ny teny malagasy
- "Un nouvel élargissement du corpus littéraire en malgache moderne : les traductions du Coran", journals.openedition.org/oceanindien
Kor'any amin'ny teny farantsay (Wikisource):
- Le Koran: Traduction d’Albin de Kazimirski Biberstein (1952)
- Le Coran: Traduction d’un choix de sourates par Édouard Montet (1925)
- Le Coran: Traduction de Claude-Étienne Savary (1783)
Kor'any amin'ny teny anglisy (Wikisource):
- The Qur'an (2015), translated by the Progressive Muslims Organization (with Arabic)
- The Holy Qur-án (1917, rev. 1920), translated by Maulana Muhammad Ali (transcription project)
Kor'any amin'ny teny malagasy
- Full text of "Holy-Quran-Malagasy - اللغة المدغشقرية الملغاشية في مدغشقر"
- https://www.alislam.org/quran/Holy-Quran-Malagasy.pdf (dikan-teny nataon' ny Fikambanana Ahmadiyyah Manerana izao tontolo izao)
Loharano sy fanamarihana
- Tsiahy: ny Sahih Boukhari sy ny Fath al bari dia nosoratan’i Ibn Hajr Asqalani 9/18
- Ny boky manan-kaja Kor’any soràta al Hashr 59 ayat 21.
- Ny boky manan-kaja Kor’any sorata [Muhammad 47 ayat 19].
- Ny boky manan-kaja Kor’any Soràta Al An’am 6 ayat 153.
- Ny boky manan-kaja Kor’any Soràta Al Moursalat 77 ayat 7.
- Ny boky manan-kaja Kor’any Sorata Al Fily – Ny Elefanta – 105
- Ny boky manan-kaja Kor’any sorata Al Homaza – Ny mpanendrikendrika 104.
- At Tabarani.
- Ny boky manan-kaja Kor’any Sorata Al Ghashiyya – ‘Ilay manarona’ – 88