Jodeô-kristianisma

Ny Nazôreana dia vondrona ara-pivavanana jiosy mesianika izay fanta-pisiana tamin' ny taonjato voalohany, izay manaiky an' i Jesoa ho Mesia nefa manaja ny lalàm-pivavahan' ny Jiosy ka tsy mino ny maha Andriamanitra azy. Niantsoana antoko na sekta jodeô-kristiana niaina tamin' ny taonjato faha-4 izay nitandrina ny Lalàn' i Mosesy sy nino ny maha Andriamanitra an' i Jesoa ny anarana hoe Nazareana na Nazôreana.

Ny Ebiônita dia ireo Jiosy kristiana tamin' ireo taonjato voalohandohany nisian' ny kristianisma izay mino ny maha Mesia an' i Jesoa nefa mandà ny maha Andriamanitra sy ny fiteraham-birijiny azy sady manamafy ny tokony hitandremana ny Lalàn' i Mosesy sy ny fombam-pivavahana jiosy. Tsy mampitovy ny Ebiônita amin' ny atao hoe Kristiana Jiosy (na Jodeô-kristiana) ny mpikaroka sasany, sahala amin' ny Nazareana. Ny mpikaroka hafa anefa, toy ny nataon' ny Rain'ny Fiangonana, dia milaza fa vondron' olona iray ihany ny Ebiônita sy ny Nazareana.

Ny Elkasaita dia ireo tao amin' ny fikambanana ara-pivavahana jodeô-kristiana batista sinkretika manam-pirehana gnôstika izay sady isan' ny jodaisma amin' ny ankapobeny amin' ny lafiny sasany, no isan' ny jodaisma nazôreana.

Tamin' ny Andro Antenatenany dia nenti-nanondro ireo Jiosy kristiana (katôlika) tao amin' ny Saikanosy Iberika (Pôrtogaly, Espaina) sy tany Amerika Latina, izay nanaraka miafina ny fivavahana jiosy, izany hoe nitandrina ny lalàn' i Mosesy na lalàn' i Môizy (toy ny famorana, ny fifadiana karazan-tsakafo sasany, sns) na niverina nanaraka ny fivavahana jiosy.

Ny jodeô-kristianisma amin' izao fotoana izao dia antsoina hoe jodaisma mesianika, izay teraka tamin' ny taonjato faha-20 tao amin' ny tontolo pentekôtista tany Etazonia. Izany dia fihetsiketsehan' ny kristianisma evanjelika izay mampifanindran-dalana ny teôlôjia kristiana sy ny fombam-pivavahana jiosy sasany: ekeny ny maha Mesia sy ny maha Andriamanitra an' i Jesoa (Yeshua). Ny tena fantatra indrindra amin' ny Jiosy mesianika, na dia tsy ny maro an' isa indrindra aza, dia ireo "Jiosy ho an' i Jesoa" naorin' ny pastora iray manam-piaviana jiosy (izay lasa kristiana) tamin' ireo taona 1970. Isan' ny tanjon' ilay vondrona ny hampianatra ny Kristiana evanjelika momba ny fiaviana jiosin' ny finoany, sy ny hiovan' ny Jiosy finoana ho amin' ny kristianisma. Tsy eken' ny Jiosy manaraka ny jodaisma mahazatra anefa ny jodaisma mesianika.

Ny Evanjelin' ny Ebiônita na Filazantsaran' ny Ebiônita dia anarana iantsoana ny evanjely (na filazantsara) jodeô-kristiana nampiasain' ireo atao hoe Ebiônita[1]. Ankehitriny dia very io boky io ka tsy fantatra ny momba azy raha tsy amin' ny alalan' ny tonontsiahy ataon' ireo Rain'ny Fiangonana (na Aban' ny Eglizy). Ny sombintsombiny sisa izay heverina fa avy amin' io evanjely io dia tonontsiahy fohy fito nataon' i Epifanio avy any Salamina ao amin' ny boky nosoratany atao hoe Panarion[1]. Isan' ny mampiavaka ity boky ity ny tsy firesahany ny amin' ny fiteraham-birijiny an' i Jesoa sy ny tetiarany; lazainy fa tamin' ny nanaovana batisa (na batemy) an' i Jesoa no nananganan' Andriamanitra azy ho zanany; izany dia andraikitra napetrak' Andriamanitra amin' i Jesoa mba hanafoana ny sorona jiosy; mamporisika ny olona tsy hihinana afa-tsy zavamaniry koa io evanjely io[2].