Jakôba (patriarka hebreo)
I Jakoba dia lehilahy iray voalaza ao amin'ny Baiboly fa zanak'i Isaka sy rahalahin'i Esao. Isan'ireo Patriarka nanao fanekena tamin'Andriamanitra izy. I Jakoba dia antsoina koa hoe Israely taorian'ny fitolomany tamin'ny anjelin'Andriamanitra ka ireo taranany dia atao hoe Israelita na Zanak'i Israely.
Nanompo an'Andriamanitra tokana izy (monoteisma) ka nandova ny fampanantenana natao tamin'ireo razany dia ny hanana taranaka maro izay homena tany mahavokatra, dia ny Tany Kanana. Nanambady efatra izy ka niteraka an'ireo zanilahy nipoiran'ny foko roa ambin'ny folo. Niharan'ny fanandevozana tany Egipta ny taranany alohan'ny honenan'izy ireo any amin'ny tany nampanantenaina azy. Tsy ny Baiboly ihany no ahitana ny tantaran'i Jakoba fa ny boky masina sasany toy ny Kor'any koa.
Nampirafy i Jakoba ka ireto ireo vehivavy niterahany: i Lea sy i Rahely sy i Zilpa ary i Bila. Ny roa voalohany, izay mpirahavavy zanak'i Labàna, no tena vadiny fa ny roa farany dia mpanompo vaviny.
Ireto avy ireo zanak'i Jakoba tamin'ireo vehivavy efatra ireo:
- i Lea niteraka an'i Robena, i Simeona, i Levy, i Joda, i Isakara ary i Zebolona (na Zabolôna);
- i Bila niteraka an'i Dana sy i Naftaly (na Neftaly);
- i Zilpa niteraka an'i Gada sy i Asera;
- i Rahely niteraka an'i Josefa sy i Benjamina. Izy ireo no nanjary razamben'ny foko roa ambin'ny folon'i Israely. Tsy nanana zanakavavy afa-tsy i Dina i Jakoba izay zanany tamin'i Lea.