Fiteny vôlôfo
Ny fiteny vôlôfo na fiteny oôlôfo dia fiteny any Senegaly, any Gambia ary any Maoritania. Ao amin' ny sampana atlantikan' ny fiteny nizerô-kôngôley izy. Lavitra be amin' ny fiteny peola ny endriny. Manana fifandraisana amin' ny fitenin' ny faritra eo akaiky izy toy ny fiteny serere, ny fiteny diola, ny fiteny basary ary ny fiteny bainoka izy.
Misy miteny io fiteny io koa any Gambia sy any Maoritania, ary manana fiseho ara-kolontsaina azy manokana izy. Miankina amin' ny firaisan-kinany io; mifankazo tsara ny mpitenin' ny faritra, ny mahasamihafa azy fotsiny dia ny roky sy ny teny indramina amin' ny fiteny hafa, ohatra: roky lebo, roky saint-louiien, sns.
Fomba fanoratana
Nosoratana tamin' ny abidy arabo nofenoina ny fiteny vôlôfo mandritry ny ela be. Mbola ampiasaina amin' ny soratra masina ny soratra arabo, fa mampiasa ny abidy latina ny fiteny vôlôfo ankehitriny, fitsipika manokana hajaina mba hanoratra tsara ny fiteny vôlôfo.
Fomba fanisana
Tafolo ny rafi-panisana amin' ny fiteny vôlôfo, fa mampiasa rafitra tadimy fanampiny koa izy: ny hoe "enina amby roapolo" ohatra dia tenenina hoe ñaar fukk ak juroom benn amin' ny fiteny vôlôfo, ara-bakiteny: "roa folo sy dimy sy raika": (2×10) + 5 + 1.
Abidy ara-peo
Renifeo
| gropy p | gropy f | gropy w | gropy t | gropy k | gropy kj | gropy q | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| manentsina | p b | t d | c j | k g | q | ||
| kentsona | m | n | ñ | ŋ | |||
| kentsona-mantentsina | mb | nt nd | nc nj | nk ng | nq | ||
| mipararetra | r | ||||||
| manery | f | s | x | ||||
| mitsoka | w | y | |||||
| misisiny | l |
Zanapeo
| Antérieure | Centrale | Postérieure | |
|---|---|---|---|
| mihidy | i | u | |
| mihidy an-tsasany | é | ó | |
| Moyenne | ë | ||
| mivoa an-tsasany | e | o | |
| mivoa | a |
Jereo koa
Fiteny be mpampiasa ao Afrika
Ireto ireo fiteny be mpampiasa ao Afrika: ny fiteny afrikansa, agny, amharika, anglisy, arabo, bambara, baole, berbera, bete, diola, fanga, fola (na fiteny peola), frantsay, haosa, iôroba, kitoba, lingala, malagasy, môre, pôrtogey, soahily, sômaly, sôninke, soso, tigrinia, vôlôfo ary zolo.