Fiangonan' ny Atsinanana

Ny Fiangonan' ny Atsinanana izay atao hoe koa Fiangonan' i Asiria na Fiangonan' i Mesôpôtamia[1] dia iray amin' ireo Fiangonana kristiana voalohany. Araka ny lovantsofina dia ny Apôstôly Tômasy (na Tômà) no nanorina azy. Tamin' ny taona 424 no nanambaràny ny fahaleovan-tenany. Nivakivaky matetika io fiangonana io nandritra ny tantarany ka ankehitriny dia maro ny Fiangonana mpandova azy mivantana:

• Ny Fiangonan' ny kônsily roa
  • ny Fiangonana Apôstôlika Asiriana any Atsinanana
  • ny Fiangonana Tranainy any Atsinanana

• Ny Fiangonana Katôlika Atsinanana
  • ny Fiangonana Katôlika Kaldeana

Ireo Fiangonana atsinanana samihafa an' ny Kristianan' i Masindahy Tômasy ao Atsimon' i India, izay nateraky ny asa lehibe nataon' ny misiôneran' ny Fiangonan' ny Atsinanana tany India, dia mpandova azy koa.

Ny Fiangonana Asiriana na Nestôriana Ôrt^podôksa manana ny foibeny ao amin' ny faritr' i Hakkari (ao Torkia atsinanana) sady maro amin' ireo mpanaraka azy no novonoina nandritra ny fandripahana lehibe tamin' ny Ady Lehibe Voalohany (fandripahana fantatra amin' ny anarana hoe Sayfo na Seyfo); ny faharoa, dia ny Fiangonana Kaldeana, mifandray amin' ny Fiangonana Katôlika hatramin' ny taonjato faha-16, dia ahitana mpino maro ao avaratr' i Iràka ka izy ireo no fiarahamonina kristiana madinika misy mpikambana maro indrindra ao amin' ilay faritra na dia efa nisy zanaka am-pielezana tao efa ho taonjato iray.

Sahala amin' ireo zanaka am-pielezana armeniana, ny fikambanana asirô-kaldeana ôrtôdôksa miray amin' ny Fiangonana katôlika, sy ny Fiangonana siriana ôrtôdôksa (mônôfizita) any atsinanana kokoa, dia misy mpino maro izay miely eran-tany. Ny fikambanana kristiana asirô-siriaka miteny armeniana dia niharan' ny fandripahana talohan' ny Ady Lehibe Voalohany sy nandritra izany sahala amin' ny mpino armeniana. Miparitaka avy ao Atsinanana-Akaiky mankany Amerika Avaratra sy any Skandinavia sy Aostralia ary amin' ny sisa amin' i Eorôpa Avaratra izy ireo.