Arikanjely

Ny arikanjely na arkanjely dia karazana anjely ambony kokoa noho ny anjely hafa. Anjely irahin’Andriamanitra hamita asa lehibe mahakasika ny fifandraisany amin’ny olombelona. Ny arikanjely anefa tsy farany ambony amin’ireo zava-miaina any an-danitra fa misy izay mahery kokoa noho izy ireo toy ny Serafima sy ny Kerobima ary misy hafa koa. Miresaka betsaka ny amin’ny anjely sy ny arikanjely ny literatiora sy ny lovantsofina jiosy taorian’ny fahababoan’ny Jiosy tany Babilona.

Ny Arikanjely Mikaela manitsaka an'i Losifera, nataon'i Guido Reni, taona 1636.

Fiforonan-teny

Ny teny hoe arikanjely na arkanjely dia avy amin’ny teny grika hoe ἀρχάγγελος / arkhángelos izay fitambaran’ny hoe ἀρχι- / avy amin’ny teny grika arkhè (izay midika hoe "filoha" na "fiandohana") sy ny hoe ἄγγελος / ángelos izay midika hoe "iraka" na "anjely". Ny arikanjely dia lehiben’ny anjely na anjely manana laharam-boninahitra ambony.

Ny arikanjely sy ny fivavahana zoroastriana

Ny fivavahana mazdeana, izay nipoiran’ny zoroastrisma, dia manao ireo atao hoe "amesha spenta" ho andriamanitra madinika satria mino fisian’andriamanitra maro (politeista) ny mpivavaka mazdeana ka i Ahura Mazda no andriamani-dehibe ao amin’izy ireo. Ny zoroatrisma kosa, izay nipoitra avy amin’ny mazdeisma, dia monoteista ka i Ahura Mazda dia Andriamanitra tokana fa ny hafa rehetra dia tsy andriamanitra.

Ny fivavahana zoroastriana dia ahitana finoana ny amin’ny fisian’ny zavamana’aina hafa any an-danitra izay tsy andriamanitra nefa manana ny maha izy azy, dia ireo atao hoe “amesha spenta”. Ny hoe amesha dia midika hoe "mandrakizay" na "tsy mety maty", ary ny hoe spenta dia hoe "famirapiratana" na "fahamasinana". Ny hoe amesha spenta izany dia midika hoe "masina tsy mety maty". Heverina ho mitovy amin’ny arikanjely ao amin’ny fivavahana jiosy sy kristiana ary silamo izy ireo. Ireo mpanaraka an’i Zaratostra (na Zoroastra) dia mino fa miasa eto amin’ity tontolo tsapan’ny olombelona ity ireo Amesha Spenta ireo mba hiaro sy hitarika ary hanidrimandry ny olombelona sy ny tontolo ara-panahy .

Ao amin’ny fivavahana zoroastriana, ny Avesta, soratra masina ao amin’io fivavahana io sady misy itambarany amin’ny mazdeisma, dia miresaka ny amin’ny Amesha Spenta izay miisa fito eo ambany fahefan’i Ahura Mazda. Fahefana na fiseho manokan’Andriamanitra izay lasa nanana tena ny Amesha Spenta, ka ireto avy izy ireo: i Spenta Mainyu ("Fanahy malala-tanana"), i Asha Vahishta ("Fahamarinana faratampony"), i Vohu Mano ("Eritreritra Mahitsy"), i Khshathra Vairya ("Fahefana Irina / Irariana"), i Spenta Armaiti ("Fanoloran-tena masina"), i Haurvatat ("Fahatongalafatra na Fahasalamana") ary i Ameretat ("Tsy feteza-maty").

Ny Avesta no manazava ny niavian’ny Amesha Spanta sy ny fombany. I Ahura Mazda, tamin’ny fotoana voalohan’ny famoronana, dia nanokana ny fanahy masina atao hoe Mainyu izay arikanjelin’ny fahamarinana. I Ahura Mazda koa dia nanokana an'ireo amesha spenta enina mba hiaraka amin’ny Spenta Mainyu tamin’ny fanampiana an’i Ahura Mazda amin’ny famoronana izao tontolo izao.

Ny arikanjely ao amin’ny fivavahana jiosy

Ny teny hebreo ilazana ny anjely dia ny hoe malakh izay midika hoe "mpitondra hafatra". Izy ireo dia mpitondra ny hafatr’Andriamanitra izay hanatanteraka asa isan-karazany: ohatra "anjelin’ny fahafatesana" [1]; sy בני אלוהים (b'nei elohim "zanak’Andriamanitra") ary הקדושים (ha-q'doshim "ireo masina") dia manondro ireo zava-manan’aina na anjely mpamita iraka avy any an-danitra. Ireo lahatsoratra taty aoriana dia ahitana ny hoe העליונים (ha-elyonim, "ireo avo kokoa" na "ireo avo indrindra"). Ny Baiboly hebreo dia mampiasa ny teny hoe מלאכי אלוהים / malakhi Elohim izay midika hoe "Anjelin’Andriamanitra"[2].

Ny arikanjely araka ny Tanakh

Ny Testamenta Taloha dia milaza ny fisian’ny arikanjely hafa noho i Mikaela (izay voalaza ho iray amin’ireo andriana "lehibe" na "lohany" ao amin’ny Bokin'i Daniela (Dan. 10.13), fa tsy manondro ny anaran’izy ireo. Amin’ny ankapobeny, ao amin’ireo soratra kanonika ao amin’ny Baiboly hebreo dia tsy ahitana filazana mazava ny amin’ny arikanjely ary tsy mahazatra izany, afa-tsy ao amin’ny asa soratra toy ny Bokin'i Daniela, na dia voalaza fohifohy aza izany ao amin’ny tantaran’i Jakoba izay niady amin’anjely, sy ao amin’ny tantaran’i Lota izay nampiomanin’ny anjely ny amin’ny handravana an’i Sodoma sy i Gomora. Ny Bokin’i Daniela no boky voalohany izay manonona ny anjely amin’ny anaran-tsamirery.[3] Roa ny anjely fantatra anarana ao amin’ny boky kanonikan’ny Testamenta Taloha, dia i Gabriela na Gabriely (ohatra: Dan. 8.16-26) sy i Mikaela na Misely (ohatra: Dan.12.1).

Ny arikanjely araka ireo boky apokrifa

Ny boky hafa tsy tafiditra ao amin’ny Tanakh no atao hoe boky apokrifa. Misy amin’ireo boky ireo ny miresaka betsaka ny amin’ny anjely. Ankoatra ny anjely Mikaela sy Gabriela dia misy anjely iray hafa fantatra anarana ao amin’ny boky deoterokanonikan’ny Testamenta Taloha, dia i Rafaela na Rafaely (Jereo: Tobia 12.15). I Rafaela dia anjely mpanasitrana.


Tamin’ny fotoana naha babo ny Jiosy tany Babilona no niresahan’ny Jiosy betsaka ny amin’ny anjely[4]. Araka an’i Rabbi Simeon ben Lakish avy any Tiberiasy (taona 230-270) dia nentin’ny Jiosy avy any Babilona ny anaran’ireo anjely.

Ny Bokin'i Henoka dia mitanisa arikanjely matetika (1Henoka 9.1):

"Izao avy ny anaran’ireo anjelin’ny fahatanjahana: I Oriela, isan’ireo anjely masina, dia nampiandraiketina an’izao tontolo izao sy ny fiainan-tsy hita. I Rafaela, iray amin’ireo anjely masina, miandraikitra ny fanahin’ny olombelona. I Ragoela, iray amin’ireo anjely masina, izy no hanafay ny tontolon’ny fanazavàna. I Mikaela, iray amin’ireo anjely masina, dia miandraikitra ny olombelona mpanao ny tsara sy ny vahoaka. I Sariela (na Sarakiela), iray amin’ireo anjely masina, dia miandraikitra ny fanahy manota amin’ny fanahy. I Gabriela, iray amin’ireo anjely masina, dia miandraikitra ny paradisa sy ny dragona ary ny kerobima. I Remiela (na Ramiela), iray amin’ireo anjely masina, dia nampiandraiketin’Andriamanitra ny fikarakarana ireo nitsangan-ko velona »

Ny toko faha-20 ao amin’ny Bokin’i Henoka dia miresaka ny amin’ny anjely masina fito mpiambina, izay heverina ho arikanjely: i Mikaela, i Rafaela, i Gabriela, i Oriela, i Sarakaela, i Ragoela, ary i Remiela.[5]

Ny ao amin’ny Bokin'ny Fiainan'i Adama sy Eva, dia ahitana ireto anjely ireto : i Mikaela, i Gabriela, i Oriela, i Rafaela ary i Joela. Ny filozofa jiosy atao hoe Maimonida, dia nanao filaharam-boninahitra ho an’ny anjely.

Araka ny Bokin'i Tobia dia misy fito ny arikanjely izay mijoro eo anatrehan’ny voninahitry ny Tompo (Tobia 12.15).

Ao amin’ny Bokin'i Henoka (1Hen. 89.59 ; 90.14) dia voalaza fa nandefa mpiandry ondry na anjely 70 Andriamanitra mba hiandry an'i Israely taorian’ny fahababoana, ka ny arikanjely Mikaela no ho lohan’i Israely.

Ny fivavahana jiosy, araka ny Bokin’i Henoka, dia miresaka ny amin’i Metatrona izay arikanjely atao hoe "ny avo indrindra amin’ny anjely", na dia tsy voalazan’ny boky kononika aza izany anarana izany ao amin’ny antokom-pivavahana rehetra misy ao.

Ny arikajely araka ny firehana samihafa ao amin’ny jodaisma

Tamin’ny fivoaran’ny jodaisma taorian’ny nanoratana ny Tanakh dia nisy anjely sasany izay lasa nanana ny lanjany sy ny asany manokana. Na dia heverina ho nanana ny maha izy azy aza izy ireo dia tsy nisy ny filaharam-boninahitra fantatra momba azy ireo. Ilay anjely atao hoe Metatrona no heverina fa iray amin’ireo anjely lehibe indrindra ao amin’ny Merkavà sy ny Kabàla sady misahana ny asa fanoratana. Ao amin’ny Kabàla dia misy arikanjely folo: i Metatrona, i Raziela (na i Jofiela), i Tsafkiela, i Tsadkiela, i Hamael, i Rafaela, i Haniela, i Mikaela, i Gabriela, ary i Sandalfona. Voaresaka fohifohy ao amin’ny Talmoda i Metatrona.

Ny arikanjely ao amin’ny fivavahana kristiana

Satria ny Kristiana nandray ho azy ny boky ao amin’ny Tanakh ary ny Katolika sy ny Ortodoksa nadray ny boky hafa ao amin'ny Septoaginta (na Septanta) ho deoterokanonika, dia saika mitovitovy ny anjely sy arikanjely inoany sy ny inoan’ny Jiosy. Hita indrindra izany raha ny amin’i Mikaela sy i Gabriela ary i Rafaela, na dia eo aza ny fahasamihafana isam-piangonana.

Ny arikanjely sy ny boky ao amin’ny Testamenta Vaovao

Ny Testamenta Vaovao dia tsy mampiasa ny teny hoe "arikanjely" afa-tsy in-droa monja ao amin’ny Epistilin’i Joda (Joda 1.9) sy ny Tesaloniana voalohany (1Tesa. 4.16). Ny Apokalipsan’i Joany (Apo. 8.2) dia miresaka ny amin’ny "anjely fito" nefa tsy milaza ny laharam-boninahitr’izy ireo.

“Fa Mikaela arikanjely aza, raha niady tamin'ny devoly ka nifanditra ny amin'ny fatin'i Mosesy, dia tsy sahy niteny ratsy hahameloka azy, fa hoy izy: "Hananatra anao anie Jehovah".” (Joda 1.9 – Ny Baiboly)

“Fa ny tenan'ny Tompo no hidina avy any an-danitra amin'ny fiantsoana sy ny feon'ny arikanjely ary ny trompetran'Andriamanitra, ka izay maty ao amin i Kristy no hitsangana aloha;” (1Tesa. 4.16 – Ny Baiboly)

“Ary hitako ny anjely fito izay mitsangana eo anatrehan'Andriamanitra; ary nomena trompetra fito ireo” (Apo. 8.2).

Ny arikanjely ao amin’nyFiangonana Katolika Romana

Tsy ny boky kanonika ihany no anovozan'ny Katolika fahalalany ny amin'ny anjely fa ny sasany amin'ireo boky ataony hoe apokrifa koa. Telo ny anjely fantatra anarana ao amin’ny Fiangonana Katolika, dia i Gabriela sy Mikaela ary i Rafaela. Ireo telo ireo no noraketin’ny Fiangonana Katolika taorian’ny Konsily tao Roma nampiantsoin’ny Papa Zakaria tamin’ny taona 745. I Rafaela (na Rafaely) dia anaovan’ny Katolika fety amin’ny 29 Septambra (teo anelanelan’ny taona 1921 sy 19691) fa amin’ny 24 Marsa kosa ho an’i Gabriely ary 24 Oktobra ho an’i Rafaely.

Ny Boky fahefatr'i Esdrasa, izay miresaka ny amin’ny anjely Oriela (Uriel), dia be mpamaky fahiny tao amin’ireo Fiangonana Tandrefana sady matetika resahin’ireo Rain’ny fiangonana toa an’i Ambrosy (Ambroazy). Io boky io anefa tsy isan’ireo atao hoe boky kanonika.[6]

Ny Fiangonana Katolika ihany koa dia tsy manaiky ampahibemaso ireo anaran’anjely hita ao amin’ny soratra apokrifa sasany, ohatra amin’izany i Ragaela sy i Sarakaela ary i Remiela (ao amin’ny Bokin'i Henoka), na i Izidkiela sy i Kefarela ao amin’ny loharano hafa mitovy amin’io.[7]

Ny arikanjely ao amin'ny Fiangonana Ortodoksa

Isan-karazany ny fomba finoan’ny Ortodoksa ny anjely sy ny arikanjely arakaraka ny antokom-piangonana ortodoksa sy ny faritra ary ny boky masina ampiasainy. Miova araka izany ny lisitra sy ny isan’ny arikanjely inoanany fisiana.

Ny arikanjely ao amin'ny Fiangonana Ortodoksa amin’ny ankapobeny

Ny Fiangonana Ortodoksa dia miresaka ny fisian’ny arikanjely fito, ka isan’izany ireo telo fantatra indrindra (i Mikaela sy i Gabriela ary i Rafaela) sy efatra hafa, dia i Oriela, i Barakiela, i Sealtiela ary i Kamoela.[8] I Rafaela, izay voalaza ao amin’ny boky deoterokanonikan’i Tobia (na Tobita), dia eken’ny Fiangonana Ortodoksa. Ny Fiangonana Ortodoksa dia mahalala anarana arikanjely maro hafa koa.

Ny arikanjely ao amin'ny Ortodoksa amin'ny ankapobeny

Ny lovantsofin’ny Fiangonana ortodoksa dia miresaka ny amin’ny "arikanjely analinaliny"[9] nefa ny fito amin’ireo ihany no fantatra anarana[10] : i Mikaela sy i Gabriela sy i Rafaela ary i Oriela no tena fantatra. Ao koa i Selafiela, i Jegodiela ary i Barakiela. Ny anjely Jeremiela dia heverina ho arikanjely fahavalo fanampin’ireo[11]. Ny fiangonana ortodoksa dia mankalaza ny fetin’ny arikanjely Mikaela isaky ny 8 Novembra (ho an’izay mampiasa tetiandro joliana) na ny 21 Novambra (ho an’izay mampiasa tetiandro gregoriana). Ny Ortodoksa Tatsinanana dia manokana fety ho an’i Rafaely isaky ny 8 Novembra (ho an’izay mampiasa tetiandro joliana) na 21 Novembra (ho an’izay mampiasa tetiandro gregoriana). Ny arikanjely Gabriela dia ankalazaina isaky ny 26 Marsa (ho an’izay mampiasa tetiandro joliana) na 8 Avrily (ho an’izay mampiasa tetiandro gregoriana)[12].

Misy amin’ireo Fiangonana Ortodoksa Tatsinanana, sahala amin’ny ao amin’ny Baiboly Ortodoksa Slavonika, dia manao ny tapany apokaliptika ao amin'ny Boky fahefatr'i Esdrasa -- izay ataony hoe ዕዝራ ሱቱኤል / Izra Sutuel sady fantara koa amin'ny anarana hoe Apokalipsan'i Esdrasa -- ho boky manam-pahefana koa, izay miresaka ny amin’i Oriela (Uriel). Ny Fiangonana Ortodoksa Tatsinanana (sy ny Fiangonana Katolika Tandrefana manaraka ny fanao bizantina), dia mankalaza arikanjely fito (na valo indraindray), dia i Mikaela, i Gabriela, i Rafaela, i Oriela, i Selafiela (na Selatiela), i Jegodiela (na Jehodiela), i Barakiela ary i Jerahmeela (na Jeremiela). Ankalazainy amin’ny 8 Novambra ny fetin’i Mikaela sy ireo anjely hafa sasany.[13]

Ny Bokin'i Henoka, izay tsy kanonika ho an’ireo fiangonana kristiana etsy ambony ireo, dia miresaka ao amin’ny toko faha-21 ny amin’i Ragoela sy i Sariela ary i Jerahmeela, izay asolon’ny boky apokrifa hafa ny anarana hoe Izidkiela sy Hanaela ary Kefarela.[14]

Ny arikanjely ao amin'ny Fiangonana Ortodoksa Teoahedo Etiopiana

Ao amin’ny Kanonan’ny Fiangonana Ortodoksa Teoahedo Etiopiana, ny Boky voalohan’i Henoka dia miresaka ny amin’i Sarakaela izay mpiambina "ireo fanahy mpanota amin’ny fanahy" (1Henoka 20.7-8). Ao amin’ny Fiangonana Ortodoksa Teoahedo Etiopiana dia fito ny isan’ny arikanjely ka ireto avy izy ireo: i Mikaela (Mikâ’él), i Gabriela (Gabre’él), i Rafaela (Rufâ’él), i Oriela (‘Urâ’él), i Ragoela (Râgu’él), i Saiala (Suryâl) ary i Fanoela (Fânu’él).[15]

Ny arikanjely ao amin'ny Fiangonana Ortodoksa Kopta

Ao amin’ny Fiangonana Ortodoksa Kopta dia izao avy ny anaran’ireo arikanjely fito : i Mikaela, i Gabriela, i Rafaela, i Soriela, i Sedakiela, i Saratiela ary Ananiela.[16]

Ny arikanjely ao amin'ny Fiangonana Anglikana

Ao amin’ny lovantsofin'ny Fiangonana Anglikana sy Episkopaly dia efatra ny arikanjely ankalazaina amin’ny 29 Septambra. Atao hoe Mikaelmasy (sahala amin’ny hoe Krismasy) izany fety izany. Ireto avy ireo arikanjely ireo: i Mikaela sy i Gabriela sy i Rafaela[17] ary matetika koa i Oriela[18].

Ny arikanjely ao amin'ny Fiangonana Protestanta
Adin'ny Kristiana amin'i Apoliona

Ny Protestanta dia tsy mahalala anaran’arikanjely afa-tsy i Mikaela. Io ihany no anaran’arikanjely voasoratra ao amin’ny Baiboly ampiasainy izay tsy misy ireo Boky deoterokanonikan’ny Katolika sy ny Ortodoksa na ny boky hafa ataony hoe pseodepigrafa (na apokrifa amin’ny Katolika). Ny Baiboly protestanta dia manome anarana anjely telo, dia i "Mikaela ilay arikanjely", ny anjely Gabriela, izay atao hoe "ilay lehilahin’Andriamanitra" ao amin’ny Daniela (Dan. 9.21) ary ny fahatelo dia i Abadona na Apoliona ao amin’ny Bokin’ny Apokalipsa (Apo. 9.11). Ny Protestanta dia manao an’i Gabriela ho anjely fotsiny ary tsy mahalala arikanjely afa-tsy i Mikaela. Ny Baiboly protestanta dia ahitana izao anaran’anjely telo izao : I Mikaela ilay arikanjely, ny anjely Gabriela (Dan. 9.21) ary ny anjely i Abadona (na Apolyona / Apoliona) (Apo. 9.11).

Ny arikanjely ao amin'ny Fiangonana Metodista

Ny Metodista dia manaiky anjely efatra ho arikanjely, dia i Mikaela, i Rafaela, i Gabriela, ary i Oriela [19] [20]. Ankalazaina amin’ny 29 Septambra izy ireo (atao hoe Mikaelmasy koa ny anaran’ny fety)[21].

Ny arikanjely ao amin'ireo fiangonana milenarista

Ireo fiangonana milenarista na restaorasionista dia manana ny finoany mikasina ny atao hoe arikanjely ka miavaka amin’izany ny an’ny Adventista Mitandrina ny Andro Fahafito sy ny an’ny Olomasin’ny Andro Farany ary ny an’ny Vavolombelon’i Jehovah.

Ny arikanjely ao amin'ny Adventista mitandrina ny Andro Fahafito

Ny Adventista Mitandrina ny Andro Fahafito dia milaza fa ny hoe Mikaela sy ny hoe arikanjely dia manondro an’i Jesoa. Manambara ny anjara asan’i Jesoa amin’ny maha lehiben’ny anjely azy ireo teny ireo fa tsy milaza ny natioran’i Jesoa izay inoany fa Andriamanitra tokoa.[22]

Ny arikanjely ao amin'ny Vavolombelon’i Jehovah

Ny Vavolombelon’i Jehovah, izay manohana ny heviny amin’ny hoe "feon’arikanjely" voalaza ao amin’ny Tesaloniana voalohany (1Tes.4.16) dia manao ny anarana hoe Mikaela ho anarana hafa iantsoana an’i Jesosy ao an-danitra amin’ny maha zavaboary ara-panahy ambony indrindra azy[23].

Ny arikanjely ao amin'ny Olomasin’ny Andro Farany

Ny Olomasin’ny Andro Farany dia mandika ny teny hoe arikanjely ho "Anjely Lehibe". Noho izany dia i Mikaela no hany tondroina amin’izany ao amin’ny boky kanonikany. I Mikaela no lohan’ny anjely rehetra[24]. Milaza koa izy ireo fa ny hoe Mikaela dia anaran’i Adama, ilay olombelona voalohany.[25] Nampianatra koa ny mpanorina ny môrmônisma, dia i Joseph Smith, fa ny anjely Gabriela dia tsy iza fa i Noa ary ny anjely Rafaela dia manana ny maha izy azy ihany koa na dia tsy voalaza ho mitovy amina mpaminany tety ambonin’ny tany aza[26].

Ny arikanjely ao amin’ny fivavahana silamo

Ao amin’ny finoana silamo dia miisa efatra ny arikanjely izay lazaina fa mitondra ny seza fiandrianan’i Allah, dia i Jibrily (Gabriela) sy i Mikala (Mikaela) sy i Israfila (Rafaela) ary i Izraila (Azraela)[27].

Ny arikanjely ao amin’ny Kor'any

Ireto ny anaran’anjely hita ao amin’ny Kor'any : i Jibrily sy i Mikaela.

I Jibril

I Jibrily no nirahin’Andriamanitra nanambara tamin’ny mpaminany Mohamady ny teny rehetra ao amin’ny Kor'any tao amin’ny lavabaton’i Hirā[28]. Voaresaka ao amin’ny boky Kor'any ny anjely Jibrily izay nampita ny fanambaràna ny zava-miafina tamin’ireo mpaminany.

I Mikala

I Mikala dia anjely manana andraikitra ao amin’ny Fitsarana farany ka misahana ny fandanjana ny asa tsara sy asa ratsy nataon’ny olombelona (Kor'any 2.98). Tsy voaresaka afa-tsy indray mandeha monja ny anjely Mikala ao amin’ny Kor'any. Ny lovantsofina dia manao azy ho iray amin’ireo anjelin’ny Fitsarana farany izay miandraikitra ny fandanjana eo amin’ny mizàna ny asa vitan’ny olombelona. Araka ny lovantsofina hafa koa dia izy no misahana ny fandatsahana ny orana sy ny fampitsiriana ny zavamaniry.

I Israfila

Anjely mpitsoka trompetra amin’ny andro hitsanganan’ny maty ho velona i Israfila (arabo: Isrāfil). Rafaela na Rafaely no iantsoana azy ao amin’ny Baiboly (Katolika sy Ortodoksa). Araka ny Hadita (Hadith) dia i Israfila no anjely misahana ny fanambaràna ny fiavian’ny Qiyamah (Fitsarana farany) amin’ny fitsofany anjombona na trompetra (Kor'any 69.13). I Israfila dia voaresaka ao amin’ny Kor'ana koa ao amin’ny toko 39 andininy 68.

Anjely hafa tsy voalaza ao amin'ny Kor'any

I Izraila

Anjelin’ny fahafatesana (Malak-Al-Mawt) izay hanaisotra ny fanahin’ny olona maty i Izraila. Izrā’il no fiantsoana azy amin’ny teny arabo fa Azraela kosa ao amin’ny Baiboly ahitana izany. Tsy voaresaka ao amin’ny Kor'any izy. Izy no nanafay ireo Ejiptiana tsy nanaraka ny tenin’Andriamanitra nampitondraina an’i Arona sy i Mosesy. Izy no misahana ny fanesorana ny fanahin’ny olona hiala avy ao amin’ny vatan’ny olona maty[29].

Jereo koa:

Loharano:
  1. Death, Angel of "the "destroying angel" ("mal'ak ha-mashḥit")" Jewish Encyclopedia.
  2. Davidson, Baruch S. "What Are Angels?". Chabad.org. Nojerena ny 11-03-2014.
  3. Ludwig Blau; Kaufmann Kohler (1908). "Angelology". Jewish Encyclopedia. Nojerena tamin'ny 11-03-2014.
  4. « Judaism: The Postexilic Period » in International Encyclopedia of the Social Sciences.
  5. Metzger & Coogan (1993) Oxford Companion to the Bible, Oxford University Press, p. 54, ISBN 9780199743919
  6. "Souvay, Charles. "Esdras." The Catholic Encyclopedia. Vol. 5. New York: Robert Appleton Company, 1909. 5 Aug. 2013". Newadvent.org. 1909-05-01. Nojerena tamin'ny 11-03-2014.
  7. "Driscoll, James F. "St. Raphael." The Catholic Encyclopedia. Vol. 12. New York: Robert Appleton Company, 1911. 5 Aug. 2013". Newadvent.org. 1911-06-01. Nojerena tamin'ny 11-03-2014.
  8. Cf. Rempart de la Croix, (Ms. Abbadie 162, fol. 23 r°a et fol. 29 r°a), in : Déborah Lifchitz, Textes éthiopiens magico-religieux, Travaux et mémoires de l’Institut d’ethnologie XXXVIII, Paris 1940, Institut d’ethnologie, p. 102-103 et 126-127. I Hénoch, traduction d'André Caquot, in : La Bible, Écrits intertestamentaires, sous la direction d'André Dupont-Sommer et de Marc Philonenko, « Bibliothèque de la Pléiade », Paris 1987, Éditions Gallimard.
  9. Anaphora, Divine Liturgy of St. John Chrysostom
  10. The World of The Angels Holy Transfiguration Russian Orthodox Church, Baltimore MD
  11. Nicholai Velimirovic, November 8 Archived December 7, 2008, at the Wayback Machine. Prologue From Ochrid;
  12. Nicholai Velimirovic, November 8 Archived December 7, 2008, at the Wayback Machine. Prologue From Ochrid
  13. http://oca.org/saints/lives/2013/11/08/103244-synaxis-of-the-archangel-michael-and-the-other-bodiless-powers
  14. James F. Driscoll, "St. Raphael" in The Catholic Encyclopedia (New York 1911
  15. Cf. Rempart de la Croix, (Ms. Abbadie 162, fol. 23 r°a et fol. 29 r°a), in : Déborah Lifchitz, Textes éthiopiens magico-religieux, Travaux et mémoires de l’Institut d’ethnologie XXXVIII, Paris 1940, Institut d’ethnologie, p. 102-103 et 126-127. I Hénoch, traduction d'André Caquot, in : La Bible, Écrits intertestamentaires, sous la direction d'André Dupont-Sommer et i Marc Philonenko, « Bibliothèque de la Pléiade », Paris 1987, Éditions Gallimard.
  16. Tasbeha.org Doxology of the Heavenly Orders.
  17. Oremus.org website. Nojerena tamin'ny 15 September 2008.
  18. Saint Uriel Church website patron Saint web page Archived 2015-09-30 at the Wayback Machine.. Nojerena tamin'ny 15 Septambra 2008.
  19. Armentrout, Don S. (1 January 2000). An Episcopal Dictionary of the Church. Church Publishing, Inc. p. 14. ISBN 9780898697018.
  20. The Methodist New Connexion Magazine and Evangelical Repository, Volume XXXV., Third Series. London: William Cooke. 1867. p. 493.
  21. Kershaw, Simon. "Exciting Holiness: 29 September". Canterbury Press Norwich. Nojerena tamin'ny 17 Septambra 2016
  22. "SDAnet, "Questions on Doctrine: Christ, and Michael and Archangel"". Sdanet.org. Nojerena tamin'ny 11-03-2014.
  23. What Does The Bible Really Teach?. Watch Tower Society. pp. 218–219.
  24. "The Guide to the Scriptures: Archangel". scriptures, LDS.org. LDS Church.
  25. Doctrine and Covenants 128:20-21; Petersen, Mark E. (November 1980), "Adam, the Archangel", Ensign.
  26. Skinner, Andrew C (1992), "Noah", in Ludlow, Daniel H, Encyclopedia of Mormonism, New York: Macmillan Publishing, pp. 1016–1017, ISBN 0-02-879602-0, OCLC 24502140.
  27. Lewis, James R.; Oliver, Evelyn Dorothy (2008). Angels A to Z. Visible Ink Press. p. xviii. ISBN 9781578592579. Davidson, Gustav (1967). A dictionary of angels: including the fallen angels. Free Press. ISBN 9780029070505. Noegel, Scott B.; Wheeler, Brannon M. (2002). Historical Dictionary of Prophets in Islam and Judaism. Scarecrow Press. ISBN 9780810843059.
  28. Stephen Burge Angels in Islam: Jalal al-Din al-Suyuti's al-Haba'ik fi akhbar al-mala'ik Routledge 2015 ISBN 978-1-136-50473-0 chapter 3
  29. Juan Eduardo Campo Encyclopedia of Islam Infobase Publishing, 2009 ISBN 978-1-438-12696-8 page 42
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.