Antalaotra
Ny Antalaotra na Talaotra na Antalaotsy na Talaotsy dia ireo vahoaka avy any ampitan-dranomasina izay betsaka Arabo, ahitana koa Kômôriana sy Indiana, izay nandray amin' ny ampahany ny kolontsaina miozolmàna. Ny fiteny antalaotsy (na kiantalaotsy), izay sampan' ny fiteny malagasy, no fitenin' izy ireo. Ahitana taranaka antalaotra ny eto Madagasikara sy ny ao amin' ireo tangoro-nosin' i Kômôro ary ny any Môzambika (indrindra ao Maputo).
Antalaotra teto Madagasikara
Ny Antalaotra eto Madagasikara dia ireo nonina tao amin' ny morontsiraka atsinanana sy tany amin' ny morontsiraka avaratra-andrefana (indrindra tao Mahajanga tao amin' ny Fanjakana Sakalava) eto Madagasikara.
Fahatongavan' ny Antalaotra teto Madagasikara
Araka ny lovantsofina dia tonga teto amin' ny Nosy ny Antalaotra noho ny fandosirany ny loza voa-janahary izay nandrava ny nosy nonenan' izy ireo taloha. Niondrana an-tsambo teo anelanelan' ny tanjona Sant-André sy ny helodranon' i Bombetoka izy ireo. Nonina tao akaikin' ny farihy Kinkony koa izy ireo ka nandroaka ny Vazimba izay tratran' izy ireo tao.
Asa aman-draharahan' ny Antalaotra
Nanan-toerana tsara ny Antalaotra teo amin' ny fiarahamonin' ny Antemoro, manarakaraka ny an' ny Anteony. Nampiroborobo ny raharaham-barotra soahily ny Antalaotra tao amin' ny faritra atsinanana aty Afrika sy Zanzibar ary ireo nosy Kômôro tamin' ny taonjato faha-18 sy faha-19. Nanana tobim-barotra ny Antalaotra tao amin' ny helodranon' i Boina efa tany alohan' ny taona 1490. Azon' ny Sakalava ny tobim-barotr' izy ireo tao amin' ny morontsoraka andrefan' i Madagasikara tamin' ny fiandohan' ny taonjato faha-19 ary nifanambady tamin' ny fianakaviana mpanjaka sakalava koa izy ireo.
Ny fivavahany
Nihanatanjaka ny toerana nisy azy ireo teo amin' ny fiarahamonina sakalava tamin' ny nanovan' izy ireo ny finoan' ny fianakavia-mpanjaka sakalava ho amin' ny fivavahana silamo. Ny fasana ao amin' ny nosy kely Antsoheribory ao amin' ny helodranon' i Boina dia maneho fa manakaiky kokoa ny fombam-pivavahan-drazana malagasy fa tsy ny fombam-pivavahana miozolmana ny fomban' izy ireo.
Ny fifindrana nankany Maiôty
Ny fanafihana nataon' ny Merina hanitatra ny fanjakany mankany amin' ny tanin' ny Sakalava dia nanakorontana ny asa ara-toekarena sy toerana ara-pôlitikan' izy ireo. Nifindra monina tany Maiôty ny ankamaroan' izy ireo, nanaraka ny mpanjaka Andriantsoly tamin' ny taona 1835, tamin' ny fotoana nanitaran-dRadama I ny fanjakany.
Rehefa tonga ny fanjanahan-tany frantsay, izay nanafoana ny fivarotana andevo, dia tapitra teo ny maha vondron' olona miavaka ny Antalaotra amin' ny lafiny ara-toekarena.
Ny Antalaotra ao Kômôro
Ny Antalaotra dia mponina maro an’ isa indrindra ao Kômôro. Tamin' ny taona 2006 ny 700 000 dia monina ao amin’ ny Firaisambe Kômôriana fa ny 100 000 monina ao Maiôty.
Fiaviany
Ny Antalaotra dia vokatry ny fifangaroan’ ny vahoaka tompon-tany ao Ngazija, Njoany, Moaly, Maiôty ary Pamanjy tamin’ ny Malagasy, ny Iemenita ary ny Ômaney. Ny Makoa avy ao Afrika, ny Persiana, ny Indô-pakistaney ary ny Frantsay, dia nandray anjara tamin’ ny fiforonan’ ny maha izy azy ara-pokon’ ity vahoaka ity. Araka ny fikarohana araka arkeôlôjia dia efa nisy hatramin’ ny taonjato faha-15 taor. J.K. ireo mponina niorim-ponenana tao Njoany. Tamin’ ny taonjato faha-8 dia niorim-ponenana tao amin’ ireo nosy ireo ny Arabo, tamin’ ny taonjato faha-13 ny Makoa, tamin’ ny taonjato faha-15 ny Persiana, tamin’ ny taonjato faha-16 ny Sakalava.
Fiteny
Ny Antalaotra ao Kômôro dia miteny amin' ny fiteny kômôriana (sikômôro) izay isan’ ny vondrom-piteny banto. Ny fiteny arabo sy ny fiteny frantsay koa dia be mpiteny ao amin’ ireo Antalaotra any Kômôro.